Hoogeveen – Wie afgelopen jaar heeft opgelet, die heeft ongetwijfeld voorbij zien komen dat Judith Duinkerken, eigenaar van The Hedgehog Program, veldonderzoek heeft gedaan in Hoogeveen en omgeving. Inmiddels is het project afgesloten en worden de resultaten langzaamaan zichtbaar.
Sinds vorig jaar is Judith al bezig met veldonderzoek doen naar de Europese egel in en om Hoogeveen. In een vrij ruimte cirkel (Echten, Zuidwolde, Elim, Tiendeveen, Pesse, Ruinen en alles wat binnen deze cirkel ligt) is ze op pad geweest om soortbepaling te doen bij planten en dieren, om egels te zoeken en om water-, grond-, ontlasting- en urinemonsters te verzamelen. Daarnaast heeft ze ook gevraagd om zichtmelding op onze website en in plaatselijke bladen zoals het Zaanddörpenneis en maakt ze gebruik van waarneming.nl om nog meer waarnemingen op te nemen in het onderzoek. Een breed project dus, en dat is niet voor niks!
Met al deze informatie wil ze namelijk onderzoeken waar de meeste egels voorkomen in onze omgeving en met wat voor organismen (planten, dieren, bacteriën, schimmels, etc.) ze in aanraking komen. Al decennia lang is de Europese egel een graag geziene gast in onze tuinen, maar de cijfers bleven lange tijd zorgwekkend. In de laatste jaren zijn de cijfers in heel Nederland wel weer iets omhoog gekropen, maar daarmee is de egel nog niet gelijk gered. Door dit onderzoek kan worden gekeken of er natuurlijke factoren zijn die kunnen helpen bij het ondersteunen van de Europese egel in Nederland en kan er meer actie worden ondernomen door natuurorganisaties. Bijvoorbeeld door zogenaamde egeltuinen: een stuk grond met eetbaar struikgewas, egel hotels, insectenhotels en insectenvriendelijke bloemen en planten, afgewisseld met zand waarin de egels zichzelf kunnen schoonhouden. Egels zijn namelijk dól op zandbaden en houden daarmee hun huid schoon van vuil en dat helpt ook tegen parasieten.
Totaal heeft Judith met haar veldonderzoek meer dan 300 waarnemingen opgenomen en is ze begonnen met de informatie te verwerken. Daar hoort ook een Google Map bij die laat zien waar de waarnemingen hebben plaatsgevonden. Die staan er nog niet allemaal in, maar hieronder laten we deze alvast zien. Meer informatie over de resultaten van het onderzoek volgen later, wanneer alle gegevens zijn verwerkt en onderzocht.
Helpt u de egel ook een handje?
Met dit tussentijdse bericht wil Judith ook gelijk aandacht besteden aan de aankomende winter. Er komen in Hoogeveen en omgeving veel egels voor, die uw hulp goed kunnen gebruiken! Dit kan door bijvoorbeeld een laag schaaltje met water en een laag schaaltje met kattenbrokjes buiten neer te zetten. Het liefst buiten bereik van katten, maar wel toegankelijk voor egels. Dit kan bijvoorbeeld door een gat van ca. 15 cm te maken in een plastic bak met deksel en daar het voer en water in te zetten. Daar komen egels prima doorheen! Geef geen melk, egels zijn lactose intolerant en kunnen hier heel ziek van worden!
Ook kunt u een egelsnelweg maken: een gat in uw omheining of schutting van ca. 15 cm waar een egel makkelijk doorheen kan om zijn weg door de tuinen te vinden, op zoek naar voedsel en een schuilplaats. Zo’n schuilplaats kan bijvoorbeeld een egelhotel zijn die veelal te koop zijn in tuincentra en dierenwinkels, maar kan ook een houten bak zijn met een gat van ca. 15 met een buis er aan vast tegen de koude wind, regen en sneeuw. Hierin kunt u bladeren en/of hooi leggen om de egel alvast een goede basis te geven als isolatie voor de komende winter.
Meer tips en informatie kunt u lezen op de website van Egelbescherming Nederland.
Hoe gaat een egel in winterslaap?
De Europese egel gaat elk jaar in winterslaap. Dat doen ze omdat er in de winter niet genoeg voedsel beschikbaar is om van te leven. Egels zijn echte alleseters en eten alles wat ze tegenkomen dat eetbaar is. Maar het zijn ook echte opportunistische insecteneters. Dat wil zeggen: ook al eten ze alles, ze geven de grote voorkeur aan insecten. Die zijn er in de winter niet zoveel. Ook het eetbare groen en de vruchten zijn in de winter niet of nauwelijks te vinden. Dus gaat de egel in winterslaap tot het warme weer terugkeert en de bloemen, planten en insecten weer volop beschikbaar zijn. Maar hoe ze dat doen?
De egel eet zich eerst helemaal vet in het eind van de zomer en in de herfst. Tegelijkertijd zoekt hij een schuilplaats en richt die in met bladeren, takken, gras en ander lekker warm nestmateriaal. Als het te koud wordt buiten en het voedsel wordt schaars, dan heeft het lichaam minder energie en de egel wordt slomer en slaperiger. Daarom zien we ze in het najaar ook niet meer zoveel rondlopen als in de zomer. Uiteindelijk gaat de egel slapen en zorgt het lichaam er voor dat het hart trager gaat kloppen om zo min mogelijk energie te verspillen. Dat zorgt er ook voor dat de lichaamstemperatuur kouder wordt en de organen krijgen alleen nog het bloed en de zuurstof om te overleven. De egel is dan écht in winterslaap.
Wanneer het buiten weer warmer wordt, warmt ook de egel op en gaat het hart van de egel steeds weer wat sneller kloppen. Dat gaat heel langzaam, anders raakt de egel in shock. Pas wanneer de egel volledig is opgewarmd, het hart weer normaal klopt en alle organen weer hun normale bloedtoevoer krijgen, dan wordt de egel wakker. Of nou ja, dat allemaal geldt natuurlijk alleen voor een egel die gezond is!
Help een egel in nood
Soms gebeurd het dat een egel niet in winterslaap gaat. Dat kan heel veel verschillende redenen hebben. Soms zijn ze te mager om goed in winterslaap te gaan, of zijn ze tussendoor toch wakker geworden. Soms raken egels gewond, of hebben ze een ziekte onder de leden. Deze egels hebben hulp nodig van mensen die weten hoe ze de oorzaak kunnen ontdekken en die de egel kunnen helpen, zodat ze later weer uitgezet kunnen worden. Je mag een egel niet zomaar zelf in huis nemen om dit te doen: Europese egels zijn een beschermde diersoort. Dus als je een egel vindt die in de winter niet slaapt, of die gewond is of zich raar gedraagt, dan is een egelopvang of de dierenambulance de beste keus.
Lees hier wanneer een egel hulp nodig heeft, hoe je de egel kunt vervoeren of zoek een egelopvang.
