Stikstofaanpak: eerlijk speelveld vraagt om landelijke maatregelen

De provincie Drenthe vraagt om landelijke maatregelen binnen alle sectoren om de stikstofcrisis het hoofd te bieden. Volgens gedeputeerde Henk Jumelet is dat nodig om een eerlijk speelveld te krijgen en zo het regionale beleid te kunnen versnellen, waar stikstof al lange tijd onderdeel van is. “De opgave is niet alleen te complex, maar ook gewoon te groot om alles in de regio af te spreken. Boeren hebben perspectief nodig om weer te kunnen investeren in de toekomst of de afweging te maken dat niet meer te doen en zelf te kiezen voor stopzetting van hun bedrijf,” zo licht de portefeuillehouder landbouw en natuur toe. “Op basis van een realistische doelstelling kunnen wij per gebied maatwerk leveren in overleg met alle partners.” Hij zegt dit onder andere in reactie op de hoofdlijnenbrief van minister Christianne van der Wal en het kamerdebat hierover.

De provincie Drenthe werkt al ruim een jaar met NMF Drenthe, Natuurmonumenten, VNO/NCW, Stichting Het Drentse Landschap, Drents Particulier Grondbezit (DPG), Landbouwcollectief (LTO Noord, DAJK, Farmers Defence Force), Staatsbosbeheer, Bouwend Nederland en MKB-Noord aan de Drentse aanpak stikstof. Na het opleveren van gebiedsverkenningen worden nu gebiedsagenda’s voorbereid. Daarin gaat het over de bijdrage van alle sectoren en mogelijke maatregelen voor de afname van stikstofuitstoot op gebiedsniveau. De hoofdlijnenbrief van het kabinet en het kamerdebat hebben de afgelopen weken gezorgd voor onbegrip, zorgen en teleurstelling bij een aantal samenwerkingspartners.

Gedeputeerde Henk Jumelet: “Stikstof houdt ons al een tijd bezig.  We zijn gestart met het programma natuur waarin we werken aan natuurherstel en we werken al jaren met succes aan natuur-inclusieve landbouw. En met de aanpak duurzame melkveehouderij doet een kwart van de boeren al mee door hun bedrijf te verduurzamen met steun van de provincie. Maar we willen verder bouwen aan oplossingen. Daarom hebben we de minister een aanbod gedaan als Noordelijke provincies om het laaghangend fruit te plukken en vernieuwing in de landbouw door te zetten met steun van de overheid. We werken in onze provincie met zowel de landbouwsector, bedrijfsleven als de terreinbeheerders nauw samen. Maar de opgave is nu in versnelling gekomen en met het ontbreken van duidelijke contouren van de aanpak vanuit het Rijk zijn er veel zorgen bij onze partners.

Eerlijk speelveld en een serieus perspectief

Henk Jumelet: “Ik deel de zorgen, die op meerdere plekken zijn geuit. De onzekerheid en onduidelijkheid maken dat we met onze partners wel de bereidheid, maar niet het perspectief hebben om echt stappen te kunnen zetten in de regio. We hebben duidelijkheid nodig over welk deel van de grote opgave het Rijk nationaal invult zodat wij als provincies het regionale deel in kunnen gaan vullen. Daar vragen we als provincies nadrukkelijk aandacht voor in de gesprekken met elkaar en met de minister. Wij vragen het Rijk om een eerlijk speelveld, serieus perspectief voor de landbouw en heldere doelen en instrumentarium voor de gebiedsgerichte aanpak. Alleen dan slagen we in deze grote en ingewikkelde opgave.”

Alle sectoren en alle provincies moeten bijdragen

Voor Drenthe geldt dat de omvangrijke opgave voor de Drentse Natura 2000-gebieden niet alleen in en door Drenthe gerealiseerd kan worden. Voor Drenthe zijn forse landelijke, generieke maatregelen nodig, waarbij alle bedrijven en activiteiten (landbouw, industrie, bouw, verkeer en vervoer) in Nederland bijdragen aan de vermindering van de stikstofuitstoot. Niet alleen de bedrijven nabij een Natura 2000-gebied. Op die manier houden wij landelijk een ‘level playing field’ binnen zowel de agrarische sector als het overige bedrijfsleven en wordt de opgave in Drenthe beter haalbaar.

Serieus perspectief voor de landbouw

De landbouwsector in Drenthe is van groot belang voor de economie, de werkgelegenheid, de leefbaarheid en het onderhoud en beheer van het landschap. De huidige wetgeving en planvorming bieden onvoldoende ruimte voor oplossingen en juridische zekerheid. Allereerst is er landelijk een oplossing nodig voor de PAS-melders en andere ‘knelgevallen’, die te goeder trouw hebben gehandeld.  We zien als noordelijke provincies kansen voor laaghangend fruit; snelle (innovatieve) maatregelen op het boerenerf.

Het blijft vooralsnog onduidelijk wat er in de toekomst wel of niet kan, en dat is voor boerenbedrijven en -gezinnen onwerkbaar en onzeker.  Bovenal heeft de landbouw een helder perspectief nodig, voor die ondernemers/bedrijven die door willen. Voor stoppers vragen wij een duidelijk aantrekkelijk aanbod met fiscale ruimte, zoals een (gedeeltelijke) vrijstelling van stakingswinst, mogelijkheden om gefaseerd toe te werken naar beëindiging van de activiteiten of het starten van andere activiteiten.

Heldere en realistische doelen en instrumentarium

Henk Jumelet: “Als provincie hebben we de ambitie en voelen we de noodzaak om de gebiedsprocessen te starten. En ook om te communiceren over de manier waarop we dit willen doen.  We roepen de minister daarom op om naast generieke maatregelen drie belangrijke randvoorwaarden in te vullen: perspectief voor de landbouw, deugdelijk (financieel) instrumentarium en duidelijke richtinggevende doelen zodat wij als provincies op onze beurt de regionale gebiedsplannen succesvol kunnen gaan inrichten en uitvoeren.”