Hollandscheveld – De Uitvaartvereniging Hollandscheveld bestond op 23 januari 2022 honderd jaar. Alle aanleiding dus om met het bestuur in gesprek te gaan. Dat is in deze coronatijd erg lastig en daarom is het een paar weken vóór de 100e verjaardag een ‘digitaal gesprek’ geworden.
Het begon allemaal met de aanschaf van een door een paard getrokken lijkwagen.
Zijn er nog plannen om dit jubileum te gedenken?
Na de Algemene Ledenvergadering, die hopelijk kan plaatsvinden op 13 april in het Anker, willen we hier speciale aandacht aan besteden. De wijze waarop we dit doen houden we nog even geheim maar een drankje en hapje kunnen we wel alvast garanderen. We hopen die avond veel leden te mogen begroeten.
Hoe werd een begrafenis vóór de oprichting van de uitvaartvereniging geregeld?
Was er 100 jaar geleden een directe aanleiding om de uitvaartvereniging op te richten?
De burenhulp, de rouw, de kist, wat er ook maar gebeurde rondom de begrafenis, alles lag min of meer vast in afspraken en verwachtingen tussen de buren en familieleden onderling. Dit hele stelsel van informele afspraken begon te verschuiven toen de Spaanse griep met zijn vele doden een schokeffect teweeg bracht. De Spaanse griep heeft in Hollandscheveld en omstreken, van Noordscheschut tot Moscou, minimaal 86 mensen het leven gekost.
Het grootste probleem was waarschijnlijk dat het stelsel van burenplichten niet meer goed functioneerde. Bij ziekte hielpen de buren mee, om het boerderijtje draaiende te houden. Bij overlijden van een buurman, – vrouw of – kind, zorgde de buurt voor wassen, kisten, en een fatsoenlijke begrafenis. In wat we uit overlevering weten, komt duidelijk naar voren dat men tijde van de Spaanse griep doodsbang was om de burenplichten nog langer uit te voeren.
De Spaanse griep was echter niet de echte reden voor het oprichten van de begrafenisvereniging. Die was van een heel andere aard. Het vervoer van het lichaam ging altijd in een bok of punter over water. De aanleiding voor het oprichten van een begrafenisvereniging was de wens het rouwvervoer te moderniseren door de aanschaf van een lijkwagen, getrokken door een paard.
Hoeveel leden telt de vereniging en wat zijn de voordelen van het lidmaatschap van de vereniging?
De vereniging telt rond de 4300 leden. De vereniging heeft geen winstoogmerk. Het doel is de kosten voor de uitvaart zo laag mogelijk te houden door dit zoveel mogelijk met eigen mensen te doen, waarbij de uitvaart van begin tot eind naar ieders eigen wensen uitgevoerd kan worden.
Is het een voorwaarde om lid te zijn van de vereniging om gebruik te kunnen maken van de diensten? En moet je in Hollandscheveld wonen om lid te worden of te zijn?
Ook als je geen lid bent van de Vereniging kun je gebruik maken van onze diensten maar dan moet wel een extra bedrag betaald worden. Anders zou het niet eerlijk zijn ten opzichte van onze eigen leden. Het beste is dat iedere Hollandschevelder vanaf 18 jaar lid wordt van onze vereniging, dat kan voor slechts € 28 per jaar. Je hoeft niet in Hollandscheveld te wonen om lid te kunnen worden.
Wat is het verschil tussen de diensten van de vereniging en van een particulier – commercieel – uitvaartbedrijf?
Is er ten opzichte van vroeger veel veranderd in de dienstverlening? Bv. het verschil in wensen hoe een begrafenis er vroeger diende uit te zien en welke wensen men nu heeft?
De verzorging van een begrafenis of crematie gebeurt naar wens van de overledene en zijn of haar nabestaanden. Op de totale kosten wordt de vergoeding van de vereniging in mindering gebracht. Het gebruik van ons personeel en de eigen aula of thuisopbaring is goedkoper dan bij een commercieel uitvaartbedrijf omdat wij geen winstopslag berekenen over door derden geleverde diensten zoals bv. kosten van een rouwauto en het crematorium.
Eigenlijk is alles mogelijk. Zo hebben we enkele jaren geleden de uitvaart verzorgd met een koets met paarden, maar ook een witte rouwauto of een touringcar is te regelen. Ook wordt steeds vaker gekozen voor een drankje en een hapje in plaats van het bekende kopje koffie met een broodje.
Om de wensen mogelijk te maken zou het goed zijn dat iedereen deze ergens opschrijft zodat de nabestaanden weten wat de wensen zijn als het zover is. Hiervoor stelt onze vereniging een wensenboekje beschikbaar, maar ook is onze uitvaartverzorgster Elsje Otten bereid een voorgesprek te komen doen.
Landelijk is de verhouding 3 crematies tegenover 2 begrafenissen. Hoe is deze verhouding in Hollandscheveld?
Bij onze vereniging is de verhouding nu nog 1 crematie tegenover 2 begrafenissen, maar we zien wel een stijgende lijn in het aantal mensen dat kiest voor een crematie.
Kunnen nabestaanden kiezen op welk gedeelte van de begraafplaats de overledene begraven gaat worden?
De plek wordt door de gemeente aangewezen, maar je kunt ook kiezen voor een andere begraafplaats. In de gemeente Hoogeveen koop je een graf voor een periode van 10 jaar (of voor 20, 30 jaar etc) of je kiest voor een algemeen graf, dan hoef je alleen begraafrecht te betalen en geldt een maximale grafrust van 10 jaar.
De laatste jaren wordt ook steeds vaker gekozen voor begraven op een natuurbegraafplaats, dan betaal je eenmalig een bedrag en geldt eeuwigdurende grafrust op een natuurbegraafplaats zoals de Mepperdennen.
Heeft de uitvaartvereniging een stem in het kapittel of en wanneer welke graven geruimd zullen worden?
De begraafplaats is van de Gemeente Hoogeveen, zij zijn ook eindverantwoordelijk. Wel wordt onze vereniging om inspraak gevraagd, zoals bij de ruiming van graven die onlangs heeft plaatsgevonden.
Zijn er opmerkelijke historische rituelen of gebeurtenissen te melden waarover toentertijd vast nog lang over nagepraat is?
Tijdens de Spaanse griep kon de grafdelver het werk alleen niet af. Er was een ploegje arbeiders gevormd, dat ervoor zorgde dat de doden per bok van het sterfhuis werden opgehaald. De doden waren nog steeds thuis opgebaard. De mannen waren doodsbang zelf de griep te krijgen. Ze hadden gehoord dat alcohol desinfecteerde. Dat doet het ook, maar niet op de manier zoals zij het gebruikten. Ze durfden pas aan het werk na een flinke slok desinfecterende alcohol en bleven ook tussendoor aan het drinken, om maar geen griep te krijgen. Aan het eind van de dag, een voor hen onbekend aantal begrafenissen later, waren ze zo dronken, dat ze niet meer wisten wie ze begraven hadden en waar ze die begraven hadden.
Tenslotte: Op de website Uitvaartvereniginghollandscheveld.nl en op de facebookpagina van de vereniging is meer informatie te vinden.
Foto: Uitvaartverzorgster Elsje Otten Bron Pr8veld
