Christelijk Mannenkoor Hollandscheveld en Oekraïense jongeren zingen met heilig vuur.

Het Christelijk Mannenkoor Hollandscheveld werd benaderd om mee te werken aan een actie voor de Oekraïne, en het resultaat was een indrukwekkend concert op zondagmiddag 26 oktober jl. Het Oekraïens koor ‘Dzvinochok’ (vertaling: Klokje) is een klassiek geschoold koor, op doorreis door Europa. Rond deze datum worden diverse plaatsen in Nederland aangedaan, met meerdere optredens op een dag. Eigenlijk bestaat het uit twee koren, een jongens- en een meisjeskoor, al zijn de grenzen oprekbaar. Jongemannen en jonge vrouwen zongen ook mee. Maar wel allemaal perfect geschoold en getraind in zang en performance. Het grote jongerenkoor bestaat uit vluchtelingen, die zich met hun optredens inzetten voor veteranen in de Oekraïne. Iedere slag, ieder offensief, iedere strijd om ieder gehucht en iedere plaats, betekent weer extra mensen die ledematen moeten missen. Met het geld dat wordt opgehaald wordt de ontwikkeling en aanschaf van protheses ondersteund. Het is al erg genoeg als je een deel van je lichaam moet missen. Het wordt een nog grotere handicap als je geen geschikt hulpmiddel hebt om dat gemis voor een deel op te kunnen vangen.

Het tweede goeie doel voor vanmiddag was een tweede houtgestookte broodoven. De Werkgroep Broodnodig PKN Hoogeveen zet zich daarvoor in vanuit de volgende missie: “Het team van Broodnodig, ontstaan vanuit de Hoofdstraatkerk in Hoogeveen, heeft al achttien jaar intensief contact met de Kofchegkerk in Novovolynsk, vlak over de Poolse grens. De Kofchegkerk heeft een sociaal- maatschappelijke rol op zich genomen. Zij heeft een kindertehuis, een vrouwenopvanghuis, een verslaafdenopvang en een eigen bakkerij. Broodnodig heeft enkele jaren geleden in Novovolynsk een volwaardige en moderne bakkerij opgebouwd, bekostigd door collectes en acties. Deze bakkerij bakt voor armen, bejaarden en de bovengenoemde opvanghuizen.” En die bakkerij zal dus een tweede houtoven krijgen. Licht in donkere tijden.

Bij het concert was ik aanwezig met een driedubbele pet op. Als trommelslager, als door het Christelijk Mannenkoor Hollandscheveld gevraagd verslaggever en als voorganger. Nee, ik was daar geen voorganger, maar als je lang genoeg meedenkt, dan denk je ook als toehoorder automatisch mee in het totaal van de presentatie en het programma. De samenvatting staat al in de kop: Kippevelconcert. Maar dan zijn we er nog niet. Dan wil je weten hoe het ging, en terecht. Er gebeurde namelijk genoeg opmerkelijks.

Mijn werk begon om kwart over 2 in de regen. Het weer zat niet echt mee. Vandaar dat ik als trommelslager, auditief ontvangstcomité, in mijn slechtweeroutfit liep. Een trommel waar je mee in de Hoogeveense Vaart kunt springen, een oude helm van Muziekvereniging Wilhelmina, hagel- en regen bestendig, en leerwerk aan de trommel dat niet vol water zuigt. De gemeente Hoogeveen heeft een heel mooi plein met fonteintjes en sproeiertjes aangelegd, op wat ooit een kerkplein was. Het was totaal overbodig om dat nu te laten spuiten, de mensen wisten nu niet hoe snel ze er langs moesten, langs de kant van het plein, want de stevige wind woei alle fonteintjeswater over publiek en trommelslagers, ook als het niet regende. Iedereen zou meegedacht hebben bij de ontwikkeling van dit systeem, maar mag ik daar twijfels bij hebben? Los daarvan: ik liet me niet wegsproeien/woeien, en werd verderop bijgestaan door collega trommelslager Joran Dijkstra. Het is een belevenis, ook voor het publiek blijkbaar, want er gingen heel wat duimpjes omhoog. Hoogeveen ontvangt haar publiek op traditionele manier. Daar doei je het voor. We zagen zo ook dat rond half 3 de kerk al vol leek, en het bleef maar doorstromen. Van bezoekers dan, ook dat, die toch ergens een plaatsje wisten te krijgen. Iedereen schoof een beetje op, ruimte genoeg, ook in een overvolle kerk. Trouwens, zin om ook als trommelslager mee te doen?

In de kerk valt bij binnenkomst van de koren direct al een contrast op. Oudere mannen in klassieke kledij, zwarte kleding met wit overhemd, en een speels lichtblauw ‘lefdoekje’ en een vlinderstrik, van dezelfde kleur. De Hoogeveense benaming ervoor is in de kerk niet echt gepast, maar u krijgt vast een beeld erbij. Dan komen de jongeren binnen. De jongens/jongemannen eveneens in wit-zwart, en de meisjes/jonge vrouwen in speels gekleurde rood-wit-zwarte jurken, met teksten bij de onderste zoom, waarbij mij de betekenis ontgaat. Maar er is meer dan taal, zal ik al snel horen.

Het concert opent met gebed. Dat hoort bij het Christelijk Mannenkoor Hollandscheveld. En daar is niks mis mee, per slot van rekening zijn we in een kerk en is het een Christelijk koor. In gebed wordt voor God de pijn onder de aandacht gebracht van de Oekraïne, Israël, Gaza en Sudan. We vervolgen met een lieflied, Lied 413 uit het Liedboek van 2013. Mooi begin, zowel van een Christelijk concert als een kerkdienst. De voorganger in mij bladert dan de liturgie, sorry het programmaboekje door, en komt dan direct al met een tip, in zijn eigen gedachten natuurlijk. Als dit jongerenkoor zich zo inzet voor het goede doel, zouden we kunnen eindigen met een zegenbede. We beginnen toch ook al met een gezamenlijk gezongen loflied. Dan zou uitgaan met ‘Ga met God en Hij zal met je zijn’, of een andere zegenbede op noten, heel goed passen. We wensen de jongeren toch alle zegen toe, bij hun goede werk? Ze zingen niet voor de oorlog, ze zingen voor de slachtoffers ervan. Ze zijn niet stil blijven zitten bij hun eigen leed, het gaat over gevluchte jongeren, ze zijn bezig met de medemens. Gods zegen toegewenst, beste mensen….. De samenzang bestaat uit het Wilhelmus, op het eind, maar wel met het bekende ‘Mijn schild en de betrouwe’ erbij. Wat snijdt die laatste zin steeds door mijn ziel. We willen de tirannie verdrijven, die ons het hart verwondt. Die tirannie, die moeten we ook uit ons eigen land zien te houden.

Ik ga en kan niet iedereen noemen. Hoofdrolspelers, los van de zangers en zangeressen, waren de Dirigenten Frank Kaman, Ruben Tolmachof en Elena Solvovey. Ruben zingt ook nog geweldig. Liet hij horen. Verder werkten mee pianist henry Huisjes, organist Herman Boerman, presentatrices Anet Dunnink en Julia Yalinskaya. De presentatoren en presentatrices onderstrepen het belang van muziek. In communicatie is het soms moeilijk, tussen Nederlanders en Oekraïners. Muziek maakt je echter één grote familie. Maar muziek doet meer. Muziek verbindt, ook letterlijk. In het Hollandschevelds Christelijk Mannenkoor zitten enkele heren niet helemaal in het officiele pak. Ze zingen op projectbasis mee. Mensen met andere koorachtergronden, of gewoon uit de samenleving. Eén van hen is Hoogeveens burgemeester Breukelman. Enthousiast heeft hij meegedaan, maar het blijft bij een project, hij is nog niet zover om vast lid te worden, zoals onze vorige burgemeester wel deed, ergens lid van worden, met zijn saxofoon. Geeft niet, een privéleven kan privé blijven.

Martijn Breukelman trad nog even voor een woordje naar voren, en viel uit zijn rol als burgemeester, werd mens met de mensen en koorlid met de mannen. Zijn woorden samengevat: Zingen verbindt. Zingen is workout voor longen en ziel. Er komt dagelijks zoveel op je af, dat je soms wel wilt wegduiken voor al dat indringende nieuws. Vandaag doen we er echter wat zinvols mee. Met het zingen en met het geven. Het is misschien een bescheiden bijdrage, wat je kunt geven, maar geef naar vermogen en zie het als wat Jezus vertelde over het mosterdzaadje. Dat is klein, maar groeit uit tot een boom. Zo kun je het samen ook laten groeien, wat je doet voor een goed doel. Hij stond hier als gelovig mens, vertelde Martijn Breukelman. Goed om te zien hoeveel mensen hier in geloof bij elkaar zijn. zelf was hij niet gelovig opgegroeid, maar rond de 20 kwam hij in een dienst en werd daar in de kerk diep geraakt door het tijdloze verbond van Christus met mensen, en het verhaal van de kerk, van Jezus Christus, dat oproept tot een onvoorwaardelijke relatie met Jezus Christus zelf. Als zondig mens had hij dat leren kennen. “Ik ben een zondig mens”, was zijn publiekelijke belijdenis, en zijn antwoord erop: hij kende het, jazeker, de relatie met Jezus Christus, “Yes I know”. Het was de titel van één van de liederen, en die tekst gold ook helemaal voor hem. “Open je hart, neem iets van de rust en de warmte mee naar huis”, was zijn afronding.

Het bleef een concert van contrasten, maar hebt u ooit iets goeds, moois, leuks gezien, zonder contrasten? Dan wordt het een saai, onscherp gebeuren. We hebben contrasten nodig om harmonie te creëren. En de contrasten hier zorgden keer op keer voor verrassingen. Het Mannenkoor zong in twee blokken diverse klassieke en wat modernere liederen, waaronder ‘Als de liefde maar blijft winnen’, van Daniël Lohues, in een nieuw arrangement. Ik ga ze allemaal niet noemen, dan zou ik die van de Oekraïners ook allemaal moeten noemen. Hoe veelzijdig mannenstemmen ook kunnen zijn, wat ze niet hebben is direct duidelijk als het jongerenkoor zingt. Mannen blijven in de lagere registers, als je hen daar naast zet. Het enthousiasme en de warmte van de mannen springt er echter uit. Het is één grote vriendengemeenschap, die samen op maandagavonden goede en gezellige repetities houdt, en vervolgens muziek neerzet om U tegen te zeggen. Tegelijkertijd kom je grenzen tegen. De ruimte. Had het geluid niet beter op zijn plaats geweest in de grotere Grote Kerk? Hier leek het geluid niet goed weg te kunnen. Verstaanbaarheid is ook moeilijk, misschien ook daardoor, zeker als je ook in het Duits en het Latijn zingt. Als amateurkoor kun je daarin nooit de perfectie bereiken als die van een professioneel jongerenkoor, hoe goed je ook je best doet. De mannen halen het beste uit henzelf, geweldig, werk met je talenten, daar zijn jullie goed mee bezig. Is het een idee om op de doorlopend aanwezige beeldschermen ook de tekst mee te laten lopen? Voor de rest: dankjewel mannen, er werden er zoveel bedankt, maar ook jullie bedankt voor inzet en uitvoering, jullie bezorgden ons een onvergetelijke middag, samen met de jongeren.

Die jongeren. Nou, dat klonk. Het jongenskoor met de klassiek geschoolde hoge jongesstemmen, het deed bij tijd en wijle niet onder voor de vrouwenstemmen. En ook jongens kunnen hoog komen. Ik zong de hoge ‘G’ nog op mijn 18^e, maar haal dat ook al lang niet meer. Wil deze jongemannen over 10 jaar wel eens weer horen. Vast ook goed, maar totaal anders. Klankbeeld (woorden verstond ik niet bij gebrek aan Oekraïense opvoeding), uitstraling, deels bewegingen als deel van de performance, hoe moet ik daar wat van zeggen, dit moet je meegemaakt hebben. Loepzuiver, a capella, goed op elkaar ingespeeld, hier en daar wat zuinige instrumenten (handtrommel, triangel, tambourijn, clapsticks enz.) en ik ben de naam kwijt, een houten kastje om op te zitten en op te trommelen. Grotendeels zonder liedblad, zo uit het hoofd, en deels vanaf noten op de telefoon. Je geniet ook zonder dat je weet wat de jongeren hebben gezongen, door de speelsheid van muziek. Muziek verbindt, jazeker. Ook als je dus geen Oekraïens spreekt. Was het een idee om op het beeldscherm een vertaling mee te laten lopen? Ja, één woord hebben we allemaal begrepen. Er werd religieuze muziek en volksmuziek gezongen. Eén van de jongste meisjes kreeg een rol als schaapje, die kraaide het een paar keer uit, zo van “Mèèèèèèèè”. Ja, dan weten we wel waar het over gaat. Ze brachten ook nog een liedje in gedeeltelijk Nederlands: Aan de Amsterdamse grachten. En dat in een kerk aan een voormalige Hoogeveense gracht. Uitgeput waren ze, zo tegen het eind, maar ze lieten niks merken. Dat hoorden we van ze bij het napraten onder de koffie/frisdrank. Het was ook al hun tweede optreden die dag. Maar ze gaven alles wat ze in zich hadden. Dankjewel jongens en meisjes, voor dat prachtige concert. Een onvergetelijke middag.

Hoe we genoten, dat hoorde je terug in het applaus. Tja, je let ook overal op, op den duur. Mannenkoor: net en stevig applaus. Oekraïense jongeren: harder applaus, dubbel zo lang. Mannenkoor: applaus wordt intenser, al wat langer. Oekraïense jongeren: nog meer applaus, vooral na dat lied in het Nederlands. En dan een slotapplaus, lang, daverend, staand. Dat is waardering van het publiek. Dan is iedere tip voor verbetering maar bijzaak. Dit was goed zo. En werd goed afgerond. Er werd een krentewegge binnengedragen van pakweg 1,5 meter, al in plakjes gesneden, zodat ze in de bus naar een volgend adres al vast wat kunnen eten. Er is maar één weg, en dat is de krenteweg, zegt Finkers. Muziek is een hoofdweg die ook goed werkt, dat hebben we vanmiddag gezien en gehoord.

Opvallend: alleen al in de kerk werd 6597,52 euro bij elkaar gecollecteerd, terwijl er mondeling aan toe werd gevoegd dat er nog een gift van 500 euro was binnengekomen. En dan waren er nog de velen die inscanden op de QR-code. Oftewel, er is nog veel meer binnengekomen. Opvallend is ook de poging om iedereen te bedanken. Ja, dat wil je wel graag, maar dan zul je vast heel wat mensen vergeten, daarom doen nogal wat instanties dat al niet meer op naam en toenaam. Ach, de Hoogeveense Trommelslagers waren al warm geworden in de kerk, dat was belangrijker dan wel of niet een bedankje. Frank bedankte, onder de koffie, is genoeg.

Wat trouwens ook opviel: de PKN Hoogeveen Hoofdstraatkerk hoorde bij de personen die een en ander mede mogelijk hebben gemaakt, en stonden dus bij de naar voren geschoven weldoeners. Maar ze hielden ook een collecte voor zichzelf bij de uitgang. Mag dit alsnog op de rekening voor het goede doel? Dat is namelijk de betekenis van ‘Benefiet’. Op naar een volgende concert. Van deze mooie zondagmiddagen kun je genieten. Maar wrang is de aanleiding. En krom is misschien mijn redenering. Je zou toch eigenlijk willen dat een benefietconcert als dit totaal niet gehouden werd. Omdat je zou willen dat het niet nodig zou zijn. Dat we weer teruggekeerd waren naar een Europese vrede op alle zijden van het continent. Omdat we zouden kunnen bereiken dat die vrede overal en voor iedereen behaald kon worden. Maar als het dan toch een wereld is vol pijnlijke ervaringen, wat mooi dat we er zo samen de schouders onder kunnen zetten. Onder dat ene kleine stukje dat we wel kunnen doen. Al is het ook een stukje schrijven. Iedere collectezak is welkom. En er waren ook al diverse kerken in de omgeving geweest die hadden bijgedragen. Ga zo door, wordt vervolgd. Op naar een samenleving die zoveel mogelijk samen draagt wat voor een mens alleen ondraagbaar is. U mag wel of geen Amen zeggen.

Albert Metselaar, zondagavond 26 oktober 2025. Nog onder de indruk van vanmiddag.