“Wat een ramp!”

“Wat een ramp!”

Hoogeveen – Festival van de Drentse Geschiedenis
Oktober is de Maand van de Geschiedenis, het grootste geschiedenisevenement van Nederland. Dit jaar is het thema
Wat een ramp! In dit kader organiseert het Drents Archief een maand lang het Festival van de Drentse Geschiedenis. Van persoonlijke rampen tot catastrofes die de samenleving ontwrichten: rampen en hulpverleningsacties zijn van alle tijden. Met zo’n twintig activiteiten komen verschillende verhalen over grote en kleinere rampen verspreid over de provincie weer tot leven. Van een proefboring naar gas bij ’t Haantje met fatale afloop tot paupers die vanaf 1818 nieuw leven proberen op te bouwen in de vrije koloniën van de Maatschappij van Weldadigheid. En van een brand in 1820 die heel Beilen in de as legt tot de Spaanse griep die in 1918 rond Hollandscheveld zo’n 150 dodelijke slachtoffers eist in slechts een paar weken tijd. Er zijn wandelingen, lezingen, verschillende kinderactiviteiten, een fototentoonstelling, een documentaire en een bustour.  Kijk voor het hele programma en aanmelden op drentsarchief.nl/festival.

Brand, Spaanse Griep en jaren 80
In Beilen wordt op 8 en 15 oktober een rondwandeling georganiseerd door de Historische Vereniging Gemeente Beilen. Daarvoor reizen we terug naar 1820: in de smederij van Remmelt Kuik in de Brinkstraat in Beilen slaat het noodlot toe. Bij het smeden van ijzer slaan de vonken over op het hooi dat verderop ligt opgeslagen. Er breekt een vreselijke brand uit die verstrekkende gevolgen zal hebben voor het hele dorp. Na het bekijken van een speciale expositie over het Rampjaar 1820 wandelen de deelnemers onder leiding van een gids langs punten van belang in die tijd.
Een kleine honderd jaar na de grote brand in Beilen, in de herfst van 1918, grijpt de Spaanse griep om zich heen. Drenthe wordt zwaar getroffen, met name de gebieden waar de woonomstandigheden slecht zijn. Op 14 oktober vertelt Albert Metselaar als Hendrik Fidom op de begraafplaats van Hollandscheveld hoe de griep er de laatste drie maanden van dat jaar toesloeg en welke impact dit had op de bewoners.
Ook voor de meer recente geschiedenis is aandacht tijdens het Festival. Fotojournalist Sake Elzinga zit meer dan veertig jaar in het vak. Met Assen als thuisbasis maakt hij beelden van een breed scala onderwerpen: van de actuele politiek tot sport en kunst en cultuur zowel regionaal, nationaal als internationaal. Zijn Drentse foto’s schonk hij aan het Drents Archief, hiervan is voor het Festival van de Geschiedenis 2022 een selectie uit de jaren 80 van grote en kleine rampen te zien in het Drents Archief.

’t Haantje, Frederiksoord en veenarbeiders
December 1965. Bij een gasboring in ’t Haantje bij Sleen gaat het om half vier ’s middags helemaal mis. De grond slokt in een paar seconden de vijftig meter hoge boortoren samen met enkele caravans compleet op. Erica Oudgenoeg, oud-inwoonster van Emmen, maakte de documentaire Blow Out over deze mysterieuze gebeurtenis. Op 6 oktober is de documentaire te zien en wordt Oudgenoeg geïnterviewd.
Op dinsdag 11 oktober organiseert het Drents Archief samen met Arriva de bustour Tour de Misérables naar de Vrije Koloniën van de Maatschappij van Weldadigheid. In een poging de enorme armoede in Nederland en België te bestrijden, richtte de ambitieuze generaal Johannes van den Bosch in 1818 de Maatschappij op. In Frederiksoord begon hij met een vrije kolonie. Hier bouwden gezinnen die tot armoede waren vervallen, veelal uit de grote steden, een nieuw bestaan op als boer en konden zo hun rampzalige situatie thuis ontvluchten. Jan Kalter, auteur van het boek Opstand en ondergang van de veenarbeiders in Zuidoost-Drenthe 1860-1921, verzorgt op 24 oktober de lezing  Crisis in de Drentse Venen. Kalter gaat in op de oorzaken van het rampjaar 1921, toen massale werkloosheid, armoede en honger heerste onder veenarbeiders.

Wat een ramp! ook op social media
Op zaterdag 1 oktober is de aftrap van het Festival met de traditionele Drentse Geschiedenisquiz in het Dagblad van het Noorden. Ook de Facebook en Instagram account van het Drents Archief staat de hele maand oktober in het teken van Wat een ramp! met o.a. de rubriek Ramp & Reactie van geschiedenisstudenten Britt Postema en Gerjan Brinksma.