Wereld Delierdag: feiten en fabels over een delier op een rij
Hoogeveen-Vandaag is het Wereld Delierdag (World Delirium Awareness Day). Op deze dag schenkt Treant extra aandacht aan het herkennen, behandelen en voorkomen van een delier. Maar wat is een delier eigenlijk? En klopt het dat je ervan gaat hallucineren en bijvoorbeeld roze olifantjes ziet? Onze IC-arts Niels Gritters zet feiten en fabels over een delier op een rij.
Door een delier verlies je de grip op je lichaam en de realiteit: FEIT!
‘Dat klopt! Op het moment dat je zo ziek bent dat je de grip op je lichaam verliest, kun je ook de grip op de realiteit verliezen. Dat noemen we een delier.’
Een delier zorgt voor hallucinaties: FEIT!
‘Tijdens een delier kun je niet goed meer nadenken en je hebt hallucinaties. De flarden informatie die je tot je krijgt, verwerk je tot waanbeelden die op jou overkomen alsof ze echt waar zijn. De hallucinaties wisselen zich vaak af met momenten waarop je wel helder bent.’
Mensen onthouden hun hallucinaties altijd: FABEL!
‘Soms weten mensen weinig meer van hun hallucinaties en hun tijd op de IC. Soms weten ze nog wel wat ze gedacht of gedaan hebben. Vaak schamen mensen zich hiervoor omdat ze zulke gekke dingen hebben gedacht. Je schamen is helemaal niet nodig. De hallucinaties worden namelijk veroorzaakt door je ziekte en niet door jouzelf.’
Tijdens hallucinaties denken patiënten vaak dat ze iets wordt aangedaan: FEIT!
‘Het komt regelmatig voor dat patiënten tijdens een delier het gevoel hebben dat hen iets wordt aangedaan. Dan zijn ze erg wantrouwend, ook naar de eigen familie toe. Soms hebben mensen hele vredige hallucinaties, bijvoorbeeld met roze olifantjes. Maar anderen zien juist hele enge dingen. Die kunnen daar later nog last van hebben omdat het zo levensecht was.’
Als je een delier hebt, ben je altijd hyperactief en onrustig: FABEL!
‘Dit is niet altijd het geval. Soms liggen patiënten halfslapend in bed en merk je nauwelijks dat ze een delier hebben. Andere patiënten zijn juist hyperactief en heel onrustig. Dit verschilt dus per patiënt.’
Alle patiënten op de IC krijgen een delier: FABEL!
‘Delirium komen vaak voor op de IC, maar niet alle patiënten krijgen een delier. Hoe zieker de patiënt, hoe groter de kans op een delier. Daarom ontwikkelden coronapatiënten die op de IC lagen bijna allemaal een delier.’
Een delier kan gevaarlijk zijn: FEIT!
‘Als iemand heel verward is, kan hij op dat moment een gevaar zijn voor zichzelf. Bijvoorbeeld door slangen eruit te trekken of uit bed te vallen. Bovendien is een delier een teken dat het op dat moment erg slecht met iemand gaat. Zijn/haar overlevingskansen nemen af.’
Patiënten in het hier en nu ‘trekken’ is onderdeel van de behandeling van een delier: FEIT!
‘Dat klopt! Mensen met een delier verliezen hun oriëntatie en hun grip op de realiteit. Op de IC proberen we patiënten daarom juist in het hier en nu te trekken. Bijvoorbeeld door iemand altijd bij zijn/haar naam te noemen, te vertellen wat we aan het doen zijn, een klok op te hangen, en te vertellen welke dag het is. Dit doen we ook als iemand niet bij bewustzijn is.’
Patiënten kunnen op elk moment rustgevende medicijnen krijgen: FABEL!
‘Als iemand heel onrustig is, krijgt hij/zij soms rustgevende medicijnen. Dat komt heel precies. Want als je die op het verkeerde moment geeft, kunnen ze juist een delier uitlokken.’
Een delier verdwijnt als de ziekte weg is: FEIT!
‘Op de IC proberen we de veroorzaker van de delier, de ziekte die iemand heeft, weg te krijgen. Als dat lukt, zie je het delier vaak ook snel verdwijnen. Dan kan iemand een paar dagen later al weer volledig helder zijn.’
Na een delier heb je geen klachten: FABEL!
‘Als je tijdens je tijd op de IC een delier hebt gehad, heb je later juist meer kans op klachten. Dat kunnen lichamelijke klachten zijn door schade aan je organen, maar ook psychische. Denk bijvoorbeeld aan posttraumatische stress-stoornis of vergeetachtigheid. We weten nog niet of deze klachten worden veroorzaakt doordat iemand zo ontzettend ziek is geweest of (ook) door het delier zelf.’
