The Hedgehog Program in het wild

Hoogeveen – Wie in Hoogeveen het over egeltjes heeft, heeft vast al wel gehoord van Judith Duinkerken. In 2011 is zij begonnen met Witbuikegels houden en over de loop der jaren heeft ze zich ontwikkeld tot een échte egel-expert. In 2016 publiceerde zij haar eerste boek over deze Afrikaanse egeltjes en sindsdien is ze met regelmaat opgepikt door de media in Hoogeveen én ook daarbuiten. Zo kwam bijvoorbeeld in februari 2017 het bericht via RTL Boulevard naar buiten dat ‘Luuk Ikink’ maarliefst 7 kinderen kreeg, waarover de gelijknamige tv presentator een podcast maakte. Inmiddels is Judith een hele andere weg in geslagen met haar bedrijf.

Al ver voordat ze haar bedrijf The Hedgehog Program in 2019 inschreef bij de Kamer van Koophandel, was Judith druk bezig met onderzoek doen. Zo heeft ze in 2019 haar eerst onderzoek rondom de overerving van kleuren en patronen van Witbuikegels afgrond. Op basis van Mendel’s verervingswetten, bij gebrek aan DNA onderzoek op de soort, heeft ze vijf jaar lang stambomen verzameld, fokkers om hulp gevraagd en rekensommen losgelaten op alle theorieën, net zo lang totdat alles klopte. Nu is ze vooral bezig met het bestuderen van structurele verschillen in stekels tussen verschillende soorten egels en tenreks én doet ze veldonderzoek.

Exoten verdienen ook de aandacht

“Als we het in Nederland hebben over de egel, dan zien we vooral de Europese egel. Logisch, want dat is ook de enige soort die wij hier in Nederland elk jaar zien lopen. Dat er maar liefst vijf genussen in de familie van de egels zijn die overal in Europa, Azië en Afrika voorkomen is niet iets waar mensen doorgaans aan denken. En de wetenschap weet er ook niet veel vanaf. Veel soorten zijn nauwelijks onderzocht in hun leefpatroon en dieet. Bijna alles is momenteel gebaseerd op de Europese egel. En dat is natuurlijk heel fijn, want dat betekend dat er veel gedaan kan worden om de Europese egel een handje te helpen, maar het zou nog mooier zijn om meerdere soorten te kunnen helpen. Dat is waar ik het voor doe.”

Judith is een ervaren exotenhouder die al vanaf kleins af aan altijd huisdieren heeft gehouden en inmiddels een hele lijst aan dieren heeft gehad. Van vogels tot reptielen, amfibieën, knaagdieren, vissen, honden en katten. En dus ook exoten zoals de Witbuikegel (Atelerix albiventris) en de Grootooregel (Hemichinus auritus). Ze vindt dan ook dat exotenhouders wat meer lof verdienen voor het werk dat zij verzetten. “Doorgaans zijn het de exotenhouders zoals ik die bijdragen aan wetenschappelijk onderzoek. Niet iedereen ontwikkelt zelf onderzoek, maar velen zijn wel altijd bereid om informatie bij te dragen. Sommigen gaan zelfs nog een stapje verder en dragen direct bij aan conservatieprojecten. Dat is een aspect dat vaak vergeten wordt, zeker wanneer men praat over de Positieflijst die vanaf 2024 van kracht wordt.” Ze snapt het heel goed dat mensen daar tegen in opstand komen, zeker waar het dieren betreft die al zo lang als huisdier worden gehouden, zoals de Russische Dwerghamster waar Marika Stoevelaar onlangs een bericht over plaatste. “Ik denk dat de meeste dierliefhebbers -en ook de dieren- meer baat hebben bij duidelijke huisvestingswetgevingen waar effectief op kan worden gehandhaafd. Dat voorkomt ook dat de dieren niet alsnog illegaal worden verhandeld en helemaal uit het zicht verdwijnen.”

Zelf heeft ze in 2021 besloten om te stoppen met het fokken van Witbuikegels en zich meer te richten op onderzoek en educatie. De egels die ze nu nog heeft, zijn dieren die met pensioen zijn gegaan en een paar opgevangen dieren uit inbeslagnames. In 2025 gaat ze drie weken naar Oeganda om veldonderzoek te doen naar de Witbuikegel in hun natuurlijke omgeving. Voor volgend jaar staat Schotland op de planning, specifiek de Uist Isles in de Outer Hebrides. Daar is de Europese egel namelijk zo overmatig aanwezig dat ze de broedplaatsen van enkele zeldzame waadvogels verstoren en er voor zorgen dat die soorten zich nog maar moeizaam kunnen voortplanten. En voor dit jaar zijn er ook plannen..

Veldonderzoek in Hoogeveen/Pesse/Stuifzand

De Europese egel is na jaren weer aan het groeien in aantal en dat is goed nieuws. En een perfecte mogelijkheid om de dieren goed te bestuderen. Een laagdrempelig onderzoek dat niet zozeer een nieuw onderwerp beslaat, want de Europese egel is van zichzelf al heel uitvoerig onderzocht, maar wel om een databank op te maken met informatie dat vergeleken kan worden met andere soorten. Door bij meerdere soorten hetzelfde laagdrempelige onderzoek te doen op verschillende plekken en in verschillende omgevingen, hoopt Judith informatie te kunnen vinden waarin de soorten van elkaar verschillen. En die onderwerpen zouden wél nieuwe informatie opleveren.

Daarom gaat Judith in mei vier dagen veldonderzoek doen in en om het dorp Pesse. “Eigenlijk loopt het gebied vanaf het dorp Pesse tot aan Stuifzand, inclusief het Spaarbankbos. Europese egels komen niet zoveel voor in het bos, maar wel langs de randen er van en op agrarisch land en ook in dorpen en steden. Dit gebied is daarom best interessant. Op niet al te veel afstand van elkaar heb je vrijwel alle soorten gebieden die belangrijk zijn voor de egel.”

Tijdens het onderzoek weegt, meet en fotografeert ze de Europese egels die ze tegenkomt en observeert ze voor ca 30 minuten per dier. Daarnaast probeert ze ontlastings- en urinemonsters af te nemen. Daarna mogen de egels rustig hun weg vervolgen. Volledig non-invasief en met zo min mogelijk stress. “Als de dieren echt niet mee willen werken, dan zal ik bij sommige dieren wat minder werk kunnen verrichten. Dat zou jammer zijn, maar daar zijn het levende dieren voor. Dus ik ga er wel vanuit dat ik niet bij alle dieren de hele checklist kan afmaken.”

Voor de dagen in het Spaarbankbos en in en om Pesse en Stuifzand, heeft ze een ontheffing gekregen van de Gemeente Hoogeveen om te mogen wildkamperen in een tarptent (zie omschrijving bij onderstaande foto). “Best uitzonderlijk, die krijg je niet zomaar en niet elke gemeente is daar even gemakkelijk in,” verklaard Judith. Het maakt het voor haar makkelijker om die dagen echt bezig te zijn met het onderzoek, zonder tijd te verliezen aan het heen en weer rijden van en naar huis. Maar dit gebied is niet het enige gebied waar ze het onderzoek doet. Ook in en om Hoogeveen zelf vervolgt ze het onderzoek. “Vorig jaar ben ik hier al mee begonnen en toen heb ik de hulp gevraagd van bekenden om een berichtje te sturen als ze een egel zagen lopen. Dat werkte zo goed dat ik voor dit jaar een mobiel nummer heb verbonden aan mijn bedrijf, zodat mensen een zichtmelding via What’s App kunnen doen.”

Zichtmelding Europese egel

Heeft u een Europese egel gezien en wilt u een handje helpen?
Stuur dan uw zichtmelding met een foto van de egel en de locatie naar 06 211 449 70.
U kunt ook een berichtje doen via Facebook via de bedrijfspagina van The Hedgehog Program.