Dag van de stem: wat als je stem niet meer (mee)werkt? Treant weet raad!

Het is vandaag, zaterdag 16 april, de dag van de stem; wereldwijd beter bekend als Wold Voice Day. We vroegen logopedist Annemiek Westerveld van Treant meer te vertellen over stemproblemen en welke vergaande gevolgen dit kan hebben. Goed nieuws: veel stemproblemen zijn te verhelpen of te verminderen.

‘Patiënten met complexe stemproblemen worden naar mij doorverwezen vanuit de KNO-arts. Denk bijvoorbeeld aan mensen met een stembandverlamming. Bij deze aandoening staat een van de stembanden stil en daardoor werkt de stem niet meer goed. Naast stembandverlamming, behandel ik ook mensen die door een ziekte zoals Parkinson, ALS, MS of hersenletsel hun stem niet meer goed kunnen gebruiken. Hun stemvolume wordt steeds lager en de spraak vaak onduidelijk.’

Maatwerk
Als je stem het niet meer goed doet, dan zorgt dat voor frustratie en onmacht. ‘Je wilt wat vertellen, maar je kan je niet meer verstaanbaar maken. Dat doet veel met patiënten, want ze voelen zich hierdoor vaak onzeker. En stemproblemen kunnen vergaande gevolgen hebben, want je kunt hierdoor je werk niet goed uitoefenen en om hulp vragen als dat nodig is.’ Annemiek kijkt altijd naar hoe de patiënt weer het beste uit de verf komt: ‘ik behoed mensen voor overmatig stemgebruik en ik leer hen hun stem zo optimaal mogelijk te gebruiken. Dat is voor elke patiënt maatwerk en gelukkig zijn stemproblemen door behandeling vaak te verhelpen.’

Zonder adem geen stem

Annemiek zet diverse therapieën in om stemproblemen te verhelpen of verminderen. ‘Van de Coblenz methode, kaatsen, Akzentmethode, ademen vanuit de buik tot het ontspannen (resoneren) van de stem. Bij alle methodes gaat het om een optimale balans tussen stem, adem en houding. Door buikademhaling te leren gebruiken als je spreekt en door goed te articuleren, ben je duidelijker te verstaan.’ Als de stem na zes tot acht behandelingen niet verbetert, verwijst Annemiek patiënten terug naar de KNO-arts voor verder onderzoek.

Citaat: ‘het complete plaatje schetsen we samen’

Complete plaatje

Annemiek ziet vaak patiënten waarbij er meer aan de hand is dan alleen een stemprobleem. ‘Bij de ziekte van Parkinson hebben mensen bijvoorbeeld vaak moeite met lopen, slikken, het houden van balans, hun lichaamshouding en spreken.’ Het multidisciplinair team voor Parkinson-revalidatie biedt uitkomst. ‘Samen met de revalidatiearts, fysiotherapeut, ergotherapeut, maatschappelijk werker en psycholoog schetsen we het complete plaatje. We kijken naar wat de patiënt nog wel kan en stemmen onze behandeling op elkaar af. Er volgt een behandeltraject van drie tot vier keer in de week om de stem weer luid en laag te leren gebruiken. Ook kijk ik naar wat er nodig is om weer goed te kunnen slikken, want als je stem niet werkt, kunnen er ook slikproblemen zijn. Als de stem en het slikken weer zo optimaal mogelijk is, heb ik mijn doel bereikt. Hierna zet de patiënt de volgende stap door met bijvoorbeeld de fysiotherapeut aan de slag te gaan.’