iSay – Treant, Bethesda en de marktwerking

Mensen vragen mij wel eens of ik geloof in een “goede afloop” voor Bethesda. Als ik dan wat schouderophalend probeer uit te leggen dat ik niet denk in termen van goede afloop, zie ik ze denken (en soms zeggen ze het ook) “Waar maak je je dan zo druk om?”

Door Democranarch

Die vraag – waar ik me zo druk om maak – stoort mij steeds meer. Ik moet de neiging onderdrukken om te antwoorden: “Om het feit dat veel te weinig mensen zich daadwerkelijk druk maken om Bethesda.” Als je de reacties op de sociale media leest zou je denken dat heel Hoogeveen zich druk maakt. Bij de aanloop naar de lawaaidemonstratie in mei barstte het van de steunbetuigingen, maar toen de opkomst teleurstellend klein was veranderden die steunbetuigingen in smoesjes, verontschuldigen en zelfs was er kritiek omdat het te kort dag was en op een tijdstip dat niet uitkwam. De een moest beslist dit, de ander moest beslist dat. Dat was al zo toen ik mijn petitie ging aanbieden. Dat was opnieuw zo in 2013 bij de omarming van Bethesda. En dat was zo in mei 2018.
Drie keer is scheepsrecht. Ik spreek mij er daarom nu maar eens over uit.

De problemen bij Bethesda zijn het rechtstreekse gevolg van eenzelfde mentaliteit bij onze overheid. Men wil zich over steeds minder zaken druk maken. De VVD noemt dat vrijheid geven aan de individuele mens, ik noem het gemakzucht. De paarse kabinetten van Wim Kok hebben die mentaliteit gevoed, met hun naïeve geloof in de heilzame marktwerking. De minister van financiën was een verwoed flipperaar, die maar wat graag in daverende lachbuien uitbarstte, broer van een marktkoopman en daarom dus waarschijnlijk gecharmeerd van de markt, die ons altijd wijs wilde maken dat onze gulden daar een daalder waard was. Voor de generatie die de gulden niet meer kent: dat wilde zeggen dat je op de markt 50% meer voor je euro zou kunnen krijgen dan in de winkel.
Als de overheid zich veel minder met allerlei zaken zou bemoeien, dan zou de markt – door de concurrentie – wel zorgen voor betere kwaliteit voor minder geld. Dat was het idee. Wij weten inmiddels hoe anders de werkelijkheid is. De markt is een vrijplaats geworden waar graaiers zich op allerlei manieren verrijken ten koste van de samenleving. Hoogtepunt de Vestia zaak, waar huurders in de sociale sector de rekening voor betalen. De tsunami aan ziekenhuisfusies werd voor een een deel veroorzaakt doordat de bestuurders een salaris kregen dat was gerelateerd aan de grootte van de organisatie. Toen Bethesda en Scheper fuseerden gingen de toenmalige voorzitters Rutgers en Donkervoort er tientallen duizenden euro’s per jaar op vooruit. Toen ik Donkervoort daarop aansprak erkende hij dat het hoge bedragen waren: “Maar dit is nou eenmaal de CAO.”
Dus… waar maak je je druk om?

Vroeger namen mensen plaats in een bestuur uit betrokkenheid, maatschappelijk besef of roeping. Tegenwoordig ben je lid van een Raad van Toezicht als beroep. Een kwalijke en onwelriekende ontwikkeling. Vroeger was lang niet alles beter, maar ook lang niet alles was slechter dan nu.
De solidaire samenleving is een jaar of dertig geleden begonnen te veranderen. Ik heb het zien gebeuren. De bestuurders van nu passeerden als de pubers van toen in de klassen waar ik les aan gaf. Toen al zei ik tegen collega’s en vrienden dat als wij daar op onze oude dag afhankelijk van zouden worden het er slecht voor ons zou uitzien. Egocentrisme en egoïsme begonnen het sociale bewustzijn te ondermijnen. En met de opkomst van de virtuele samenleving in het digitale universum versnelde die ontwikkeling zich enorm.
Als wij als samenleving accepteren dat de markt het voor het zeggen heeft op het gebied van zorg, sociale woningbouw, energie en openbaar vervoer moeten we niet zeuren als we voor een bevalling naar ziekenhuizen moeten die tientallen kilometers van ons verwijderd zijn.
Ik accepteer dat niet. Ik blijf mij druk maken om wat ik het leegroven van Bethesda noem. Daar is Treant niet alleen verantwoordelijk voor, daar zijn ook de zorgverzekeraars verantwoordelijk voor en politiek Den Haag, maar ook iedereen die aan mij vraagt “Waarom maak jij je daar toch zo druk over?”