Opinie: Weer op weg naar een schone lei

De gemeente Hoogeveen wil een reactie van iedere burger op het “Herontwerp sociaal domein 2022-2025 Ontwerp Programmaplan.” Sedert 2015 zijn veel taken van het Rijk overgeheveld naar de gemeenten, waaronder Hoogeveen. Hoogeveen is nu belast met de uitvoering van de wet WMO, Participatiewet en de Jeugdwet. Het idee er achter was dat het sociale domein goedkoper en efficiënter zou worden: immers de gemeente kent de noden van haar burgers. Bovendien zou de burger zelfredzaam zijn (met behulp van zijn netwerk).

Nu weten we dat de drie musketiers een verkapte bezuinigingsmaatregel is passend in het neoliberale kabinetsbeleid sedert de jaren 1990 die winsten privatiseert en kosten socialiseert. De gevolgen van de Participatiewet zijn flexibele arbeidstijden, weinig bestaanszekerheid,  bezuinigingen op sociale werkplaatsen, de hoogte van de uitkeringen (de gemeente Hoogeveen bespaart ook op de (bijzondere) bijstand) en lonen blijven ver achter bij
die van de stijgende lasten (energie, huur, zorg). Ook zijn er stijgende jeugdzorglasten, een miscalculatie. Steeds meer vrijwilligers vervangen fatsoenlijke betaalde krachten die in de zorg worden ingezet en steeds meer mensen vallen buiten de sociale boot en verdrinken in de roerige liberale zee. Als het aan Rutte lag was iedere veldwerker een loon- en seizoenwerker. Niet iedereen kan meekomen door ouderdom, ziekte, gebrek aan intelligentie/vaardigheden en/of door onwil zich aan te passen aan de competitieve cultuur. Daarnaast is er een deel van de bevolking die wel vaart, zoals succesvolle ondernemers, waarmee de gemeente deals sluit. Het systeem is dus asociaal. Eerder heeft het gemeentebestuur rapporten vervaardigd over het Sociaal Domein, het bestuur dat zich schuldig maakte aan financieel mismanagement.

Nu hebben we een zakenkabinet en is er met verkiezingen in vooruitzicht een nieuw plan. Het draagt in de titel de naam ‘herontwerp” dat in ieder geval een gevoel van hoop geeft. Aangezien het systeem niet werkt en de sociale ongelijkheid in Hoogeveen ook toeneemt, verwacht ik dat het een zware klus is voor het gemeentebestuur om het tij te keren. Weer is opnieuw de nadruk op ieders solidariteit tussen burgers en gemeente en het poldermodel.
De bureaucratie van wijkteams met hun logboeken, talloze overleggen met moeizame herstel. Het duizelt mij bij de tal van organisaties betrokken bij jeugdzorg en het zoeken naar geld.
Ik heb medelijden met de SWW Hoogeveen die veel tijd steken in contracten afsluiten, tijd die ze ook besteed hadden kunnen hebben aan zorg voor cliënten (beter hulpbehoefenden). Ook wordt ik kriegel van alle dure managementtermen, dwarsverbindingen en vele bijlagen. Opvallend zijn ook de vele holle quoten in de tekst zoals de stem van de burger laten klinken.
Op elke terrein is er nu een coach, zoals thuiscoach en energiecoach (vaak vrijwilligers). Weer het idee van kostenbesparing door de ‘sociale basis’ te versterken. Weer de nadruk op maatwerk voor de burger (hoewel helaas de basiszorg van het ziekenhuis Bethesda lijdt).
Een financiële onderbouwing ontbreekt in het plan, evenals een alternatieve beleidslijn
waarin het Rijk de regie krijgt in gang gezet door een sociaaldemocratische regering. Zo ontbreekt een visie op de commercialisering van voorheen sociale woningbouwverenigingen.
Ook ontbreekt beleid op bijvoorbeeld concrete lastenverlichting voor minvermogenden. De sociale basis moet vooral liggen in een sociaal beleid van een sociaal en degelijk bestuur waar de burgers van afhankelijk zijn. Als het ‘boven’ fout gaat, gaat het ‘onder’ ook fout. Bij mij overheerst de gedachte van een mengelmoes van bureaucratische constructies die er is op gericht kosten te besparen, maar waar men in verdrinkt en dus tot extra sores lijdt. Er zit
een duidelijk hoorbare echo in van de beruchte uitspraak van Ronald Reagan: ‘The most terrifying words in the English language are: I’m from the government and I’m here to help.’

Ronald Wilfred Jansen, Hoogeveen