Provincie Drenthe kijkt terug op Prinsjesdag 2021

Koning Willem-Alexander begon met een opsomming van de grote binnenlandse opgaven, met voorop uiteraard de coronacrisis. Ook de toegankelijkheid van de woningmarkt, de stikstofuitstoot, gelijke kansen op het gebied van onderwijs en arbeidsmarkt, de sociale zekerheid en de klimaatverandering kwamen aan bod.

Natuurlijk past het een demissionair kabinet om terughoudend te zijn met het voorstellen van oplossingen. Maar juist het ontbreken van concrete voorstellen hoe de problemen aan te pakken, maakt het moeilijk om in te schatten wat de plannen voor Drenthe betekenen.

Woningnood

De overspannen woningmarkt, is hét item van dit moment – hoe zorgen we met elkaar voor betaalbare woningen voor iedereen, met in het bijzonder aandacht voor starters. De urgentie die we voelen op het thema, zien we niet expliciet onderschreven in de plannen van het demissionaire kabinet. Het miljard dat is toegezegd voor extra nieuwbouw, is een druppel op de gloeiende plaat. Investeren is noodzakelijk, waarbij het aanpassen van spelregels minstens zo belangrijk is zodat ook projecten in Drenthe in aanmerking komen voor een impuls. In de afgelopen periode hebben we in Drenthe laten zien dat door samen te werken, onze schaalgrootte juist een succesfactor is. We zijn dan ook erg benieuwd naar de nadere uitwerking van het kabinet op een vervolg van de woningbouwimpuls.

Stikstofcrisis

‘De vermindering van de stikstofuitstoot is en blijft één van de grote binnenlandse thema’s.’ Deze stevige opening zien we niet vertaald in de extra stappen die het demissionair kabinet gaat zetten.

Het belang van de natuur, biodiversiteit en de verminderen van stikstof is benadrukt. Waarbij een goed toekomstperspectief voor onze boeren en een vitaal platteland geboden moet worden. De in de troonrede genoemde maatregelen zoals de opkoopregeling bieden hierbij in onze ogen niet alleen de oplossing. Daarom zet Drenthe juist ook in op innovatie, zoals het programma Duurzame Melkveehouderij.

Naast het toekomstperspectief voor boeren, werd benadrukt dat infrastructurele projecten, woningbouw en economische ontwikkeling mogelijk moeten blijven. Dit onderstreept de integraliteit van de aanpak van stikstof. In de Drentse stikstofaanpak staat gezamenlijkheid dan ook voorop, zo zijn wij aan de bestuurlijke stikstoftafel in gesprek met de verschillende sectoren.

Er ontbreken extra en noodzakelijke stappen die het demissionaire kabinet in de stikstofopgave wil zetten en de daarbij aanvullende middelen om met elkaar weer vooruit te kunnen. Stilstand betekent in deze opgave letterlijk achteruitgang.

Druk op de ruimte

De grote maatschappelijke opgaven voor Drenthe moeten een plek krijgen in ons landschap: ruimte voor zonneparken en windmolens, nieuwe woningen, de natuuropgave, aanpassing aan klimaatverandering en voor de verduurzaming van de landbouw. Onze inzet is dat deze veranderingen met ruimtelijke kwaliteit plaatsvinden, zodat ons landschap aantrekkelijk en herkenbaar blijft.

In Drenthe heeft iedere vierkante meter een bestemming. De grondprijzen zijn hier relatief laag. De aangekondigde extra subsidie voor duurzame energie kan helpen om de afspraken die zijn gemaakt in de Regionale Energiestrategie (RES) Drenthe tijdig te realiseren. Deze extra subsidie, in combinatie met relatief goedkope grond, maakt onze provincie in potentie aantrekkelijk voor ontwikkelaars van zonneparken. Wij houden echter strikt vast aan de ambitie vastgelegd in de RES.

Deze opgaven vragen een gedegen afweging als het gaat om het gebruik van onze ruimte. Ruimte, landbouw en natuur vormen het DNA van onze provincie en dat willen we graag zo houden.

Mobiliteit

Waar in vorige jaren bereikbaarheid en het verbeteren van infrastructuur vaak hoog op de agenda stonden, is het demissionaire kabinet op dat gebied uitermate terughoudend. De Koning benoemde in één adem dat het nodig is om te werken aan perspectief voor infrastructuur en woningbouw, maar het is onduidelijk of dat hetzelfde perspectief is als wat we als noordelijke overheden hebben geschetst in de Bouwstenen voor het Noordelijk Deltaplan.

Economie

Het komend jaar staat in het teken van economisch herstel. We zien een enorme veerkracht in het Drents mkb en ons gezamenlijk doel is sterker uit de crisis te komen en het versterken van de economie met focus op vergroening, circulariteit en innovatie. Een snelle formatie is van groot belang voor de verdere economische ontwikkeling van Drenthe. Den Haag moet wat Drenthe betreft in het kader van Recovery and Resilience Facility (RRF) snel een nationaal plan indienen bij de Europese Commissie, zodat er vanuit het RRF kan worden geïnvesteerd in groene en digitale projecten voor de verdere ontwikkeling van de Drentse economie. De totale ontvangst voor Nederland uit het RRF bedraagt zo’n € 5,6 miljard.

Gelijke kansen

Om met de woorden van de Koning te spreken: ‘Nederland is en blijft een goed land om in te leven. Tegelijk is samen bouwen aan het Nederland van de toekomst, heel belangrijk. De jeugd heeft de afgelopen periode, geleefd met de handrem erop. De gevolgen daarvan zullen we de komende jaren blijven zien.’ Aandacht voor gelijke kansen voor iedereen is met nadruk onderschreven door het demissionaire kabinet. In Drenthe zetten we hier al volop op in, door projecten als Kansen4kinderen vanuit de Regiodeal Zuid- en Oost Drenthe op te schalen naar de hele provincie. Het tegengaan van eenzaamheid en de aandacht voor sociale en emotionele gevolgen is na een periode van gezondheidscrisis belangrijker dan ooit. Het demissionaire kabinet zet € 8 miljard in om de tijdens de coronacrisis ontstane eenzaamheid, schulden en kansenongelijkheid in onderwijs en arbeidsmarkt in te lopen. Uit de concrete invulling zal moeten blijken of dit voor een deel ook gaat landen in Drenthe.

Klimaat

Het was misschien voor het kabinet een onvermijdelijk besluit na de uitspraak in de Urgenda-zaak, maar we zijn blij met de erkenning dat we extra moeten investeren in klimaat en duurzame energie. Een aantal miljarden trekt het kabinet uit, dat is een noodzakelijk begin. Daarmee gaan we er van uit dat er eindelijk een SDE-subsidieregeling voor waterstofproductie komt. Daar zitten we in Noord-Nederland al geruime tijd op te wachten. Ook zijn er middelen voor gemeenten om de nieuwe fase van de regionale energiestrategie (RES) vorm te geven. Die transitie moet vooral in de regio uitgevoerd worden en het is bovendien bij uitstek mensenwerk. Dat kost een hoop extra inzet bij gemeenten. Eén van de grootste problemen bij de energietransitie op dit moment is de netcapaciteit. Dat vraagt om grote investeringen. Het kabinet trekt € 1,4 miljard euro uit voor energie-infrastructuur. Daarmee zal hopelijk de uitbreiding van de netcapaciteit, maar ook de waterstofleiding door Nederland een stap dichterbij komen.

Wat achterblijft is geld voor klimaatadaptatie. Ook de gevolgen van klimaatverandering vragen soms om een ingrijpend andere inrichting van onze leefomgeving en meer ruimte voor water. Die rekening komt vroeg of laat op ons bordje.

Ondermijning

Het demissionaire kabinet trekt extra geld uit voor versterking van de rechtsstaat. Daarmee komen er extra middelen voor de aanpak van ondermijnende criminaliteit. Dat is ook voor Drenthe van belang omdat we ook hier zien dat er een vermenging plaats vindt van de onder- en de bovenwereld. Met name ons buitengebied is kwetsbaar voor ondermijnende activiteiten. Extra middelen kunnen ons helpen de samenleving weerbaarder te maken tegen criminele activiteiten.

Cultuur

Hoewel de Koning wel terugblikte op de gevolgen van de coronacrisis voor veel mensen en hij een aantal beroepsgroepen met name bedankte, werd één van de zwaarst getroffen sectoren helemaal niet genoemd in de Troonrede. En dat is opmerkelijk omdat, ook in Drenthe, de cultuursector nog volop aan het bijkomen is van de maandenlange lockdown in het voorjaar.

Financiën

Voor alle extra taken die de komende jaren op de provincie afkomen, krijgt Drenthe tot 2024 jaarlijks ongeveer € 2,4 miljoen meer uit het provinciefonds.

We delen de ambitie van het kabinet om extra in te zetten op stimuleren van elektrisch rijden, maar een belangrijk aandachtspunt voor Drenthe daarbij is compensatie van de derving van onze inkomsten die ontstaat door de vrijstelling van elektrische voertuigen voor de motorrijtuigenbelasting.