Nieuwe zittingsdag zaak Sharleyne: doorlopend regelmatige updates
Leeuwarden/Hoogeveen – Vandaag om 08:50 uur startte de tweede dag in het hoger beroep in de zaak Sharleyne. Hélène J. de moeder van Sharleyne, wordt verdacht van moord op haar 8-jarige dochter die op 8 juni 2015 is overleden.
Er zullen vandaag vier experts aan het woord komen die hun mening geven over het letsel dat op het lichaam van Sharleyne is aangetroffen. Hierbij zijn vooral de vlekken in de hals en de puntbloedingen in de ogen belangrijk. De grote vragen van de rechter zijn al snel duidelijk. Wat was de doodsoorzaak van Sharleyne, leefde ze nog toen ze viel en wat is de oorzaak van het letsel in de nek en de puntbloedingen in haar ogen? Deskundingen zijn het in grote lijnen met elkaar eens, maar verschillen op cruciale punten ook van mening.
Volgens deskundige Soerdjbalie-Maikoe kunnen puntbloedingen meerdere oorzaken hebben. Ze worden veroorzaakt door druk. Dit kan door de impact van de val gebeuren, maar ook door verwurging. Zo denkt ze ook over het letsel in de hals. Verwurging kan niet worden uitgesloten, maar ook niet worden bewezen. Deskundige Rijken zegt dat er geweld moet zijn toegepast voorafgaand aan de val. “Elders op het lichaam zijn die bloeduitstortingen niet door de impact veroorzaakt.” Hij is overtuigt dat het letsel in de hals is veroorzaakt door geweld en niet door de val. Zo denkt hij ook over de puntbloedingen in de ogen: “Het komt sowieso zelden voor dat puntbloedingen in de ogen door zo’n val worden veroorzaakt. Bovendien zijn bij directe impact de puntbloedingen in de ogen vaak groter.”
Deskundige Kubat betoogde dat Sharleyne mogelijk nog leefde tijdens de val. De bloeduitstortingen waren zo uitgebreid dat er nog bloedsomloop moet zijn geweest. Deskundige Soerdjbalie reageerd vervolgens op deskundige Rijken die verklaarde dat bleduitstortingen zelden voorkomen na een val van hoogte: “Ik heb met regelmatig lichamen onderzocht die van hoogte gevallen zijn. Zowel kinderen als volwassenen. In de praktijk zien we die puntbloedingen geregeld na een val van hoogte of botsing.”
Forensisch patholoog Paul Johnson uit Engeland komt vervolgens aan het woord. Hij verklaard dat het hart lang genoeg moet hebben geklopt om een kneuzing die hij vondt in de rug, te kunnen veroorzaken. Het is mogelijk dat de kneuzing veroorzaakt is door geweld, maar het zou volgens hem waarschijnlijker zijn dat het door de val is veroorzaakt. Johnson reageert ook op Rijken’s verklaring dat bloeduitstortingen niet veel voorkomen na een val van hoogte: “Puntbloedingen na val zijn niet ongewoon. In dit geval was de enige plek van puntbloedingen binnen in de oogleden. Ik zou me zorgen maken als er veel puntbloedingen in het gezicht van het kind waren. Maar beperkt aantal puntbloedingen kunnen verklaard worden door ernstige val en veranderende druk in de borstkas.” Johnson verklaard verder dat bij verwurging, kneuzingen gevonden zouden worden in de lippen, kleine vingerafdrukken bij het strottenhoofd en krassen van nagels ronde de neus, mond en nek. Dat had Sharleyne niet, verklaard hij.
Rijkens reageert op de verklaring van Johnson, dat er geen verklaring is voor de vlekken in de hals of de opvallende vervorming van de hals. De mate van uitgebreidheid van de bloeduitstortingen is volgens hem opvallend. “Dat is nergens anders op het lichaam zo.” Rijkens verklaard ook dat puntbloedingen vaker voorkomen, maar niet bij een val van hoogte: “Ik zie ze niet bij val van hoogte en ook niet bij botsing met trein, treinbotsing heeft vergelijkbaar destructieve impact.”
Rechter stelt een vraag: “Wat als iemand met kussen verwurgd wordt?”
Deskundige Rijken verklaard dat er bij puur afsluiten van de ademwegen, er geen puntbloedingen verwacht zijn, tenzij er druk op de hals is.: puntbloedingen zijn een gevolg van stuwing. De rechter stelt nog tweede vraag: “Kon u zien of Sharleyne’s spieren gespannen waren tijdens val?” De rechter stelde deze vraag om te achterhalen of Sharleyne haar spieren gespannen had en zich opbolde of schrap zette voor de val. Dit is volgens forensisch pathologen niet te achterhalen.
De rechter vindt het verbazingwekkend dat er zo veel verschil in mening is tussen de deskundigen: “U hebt zo’n exact vak, ik vind het verbazingwekkend dat er zoveel verschil van mening is tussen u. Het is nu 3 tegen 1 (Rijken), zou het met 20 deskundigen 15 tegen 5 zijn?” Volgens Soerdjbalie moet er ook gekeken worden naar wat er achter de meningen schuilgaat. “Johnson, Kubat en ik zitten al heel veel jaren in het vak met veel praktijkervaring en theoretische kennis. Dat is anders dan als je misschien 20 gevallen per jaar hebt gezien.”
Update 11:03 uur
Deskundige Rijken vindt dat er mogelijk wurghandeling is geweest. Deskudige Kubat & deskundige Soerdjbalie kunnen een wurghandeling niet uitsluiten en de mate van waarschijnlijkheid ook niet aangeven noch bewijzen. Johnson vindt een wurghandeling erg onwaarschijnlijk.
Volgens Soerjbalie is Sharyleyne mogelijk tegen een uitsteeksel van de gevel aangekomen. Ze heeft hierover navraag gedaan bij het onderzoek, omdat ze de letsels aan de voorzijde van de hals wilde verklaren. “Vallen is een dynamisch proces. Mensen bewegen nog steeds als ze vallen en ook nadat ze zijn neergekomen. Sharleyne lag in een houding die niet verklaarbaar was voor het letsel van het linkerbeen. Dus als je iemand aantreft in een houding kun je niet per se aannemen dat ze zo terecht is gekomen.” Volgens Sjoerdjbalie zou Sharleyne zich bijvoorbeeld hebben kunnen gedraaid. De rechter verklaard dat er is gesproken over de mogelijkheid van ‘stuiteren’.
De rechter verklaard hierbij dat de twee getuigen en de verdachte hebben gezegd dat de op de dag van 7 juni niets hebben gezien in de hals van Sharleyne.
Update 11:50 uur
Johnson haalt de vergelijking van de drie sets met foto’s naar voren. “We hebben drie sets met foto’s: na de val en een tweede set met foto’s waarbij de plekken in de nek nog niet te zien zijn. Op de derde set foto’s tijdens de sectie zie je duidelijk twee zichtbare letsels. Dat duidt op bloed dat na de dood is uitgetreden van dieper gelegen nekletsel.”Hij blijft hiermee bij zijn standunt dat er volgens hem geen verwurging heeft plaatsgevonden en dat het letsel in de hals door de val zijn veroorzaakt. Deskundige Kubat blijft bij het standpunt dat bloeduitstortingen waarschijnlijker zijn onstaan bij leven. Hierop reageert Johnson nogmaals: “Het kan bij leven zijn ontstaan, maar ze kunnen ook worden verklaard door de hoogte van de val.”
De advocaat-generaal haalt scherp uit naar de rechter met de vraag: “Hoezo stelt u dat het drie tegen één lijkt te zijn? Wilt u dit toelichten?” De rechter verklaard op dat hij het interessant vindt dat er vier deskundigen zijn uit het zelfde veld, die het niet met elkaar eens zijn, omdat Rijken het waarschijnlijker vindt dat er sprake is van verwurging. De rechter verklaard ook dat het voor hem daardoor niet drie tegen één is.
Johnson verklaard dat hij de plekken niet op een typische plek vindt zitten voor verwurging. Volgens hem kunnen de bloeduitstortingen worden verklaard door de kneuzing in de rug. “De kneuzing in de rug heeft spieren die verbonden zijn met de hals. Daardoor kun je in de hals ook overstrekking krijgen. en dus die vlekken.” Als de advocaat-generaal vraag waar Johnson dit op baseert, verklaard hij: “Op mijn ervaring en opleiding.”
Paul van Jaarsveld, de adcovaat van Hélène J. schrikt er van dat het OM de deskundige Johnson zelf aanstelt en vervolgens naar zijn deskundigheid vraagt. Er wordt kort geschorts tot 12 uur, daarna zal de advocaat aan het woord komen.
Update 12:26 uur
Na de schorsing wordt bekend dat Forensisch patholoog Rijken nog maar sinds kort bij het NFI werkt, net als deskundigen Soerdjbalie en Kubat die hem gedeeltelijk tegenspreken in hun bevindingen. Soerdjbalie schreef in een brief/rapport over Rijken dat hij nog in opleiding was, wat toen ook nog het geval was. Adcovaat van Jaarsvald vraagt waarom hij dat schreef. “Omdat ik in zijn rapport dingen zag waar ik het niet mee eens was, die je met meer ervaring anders zou zien, Ik kem hem verder van toen hij in opleiding was. Meer wil ik er niet over zeggen.”
Van Jaarsveld richt zich tot Rijken: “U vertelde dat ten tijde van de eerste zitting bij de meeste zaken collega’s meekeken hoe u dat had gedaan. Kennelijk hecht u aan de mening van anderen.” Hierop reageert van Rijken dat hij in België in opleiding was en sinds 2009 aan het werk is als forensisch arts in Rotterdam. Hij vindt niet dat hij te weinig ervaring had op dat punt. Als Van Jaarsveld vraagt of Rijken nu op en punt zit waarop hij zijn mening zou willen bijstellen, is Rijken kort: “Nee.”
Update 12:34 uur
Van Jaarsveld vraagt de deskundigen of zij het letsel op de foto’s waarop Sharleyne nog onderaan de flat lag, wel goed konden zien. Soerdjbalie verklaard dat ze op de eerste foto’s de nek van Sharleyne niet goed kon zien, omdat haar shirt hoog opgetrokken in de hals lag. De advocaat vraagt hierop of er wellicht niet goed op is gelet. Hij probeert vast te stellen of de blauwe plekken in de nek wel zouden zijn opgevallen, als ze er al zaten toen ze nog leefde. Twee getuigen verklaarden gisteren, dat zij niets hebben gezien in de nek van Sharleyne op de dag voor haar dood.
Update 13:37 uur
Volgens Johnson hoeven de plekken in de nek niet opvallend te zijn geweest. Het kan zijn dat ze er al zaten toen Sharleyne nog leefde. Rijken reageert dan puntbloedingen in de ogen ook worden veroorzaakt door hoestbuien, overgeven en persweeën. er is maar 10-20 seconden druk nodig om puntbloedingen te veroorzaken. Van Jaarsveld gaat hierover door, omdat de advocaat-generaal stelt dat de moeder Sharleyne heeft verwurgt, voordat zij haar over de reling zou hebben gegooid. Van Jaarsveld las in een rapport dat ook een korte hoest puntbloedingen kan veroorzaken. Rijken stelt dat onderzoekers zichzelf daarin soms tegenspreken. Johnson verklaard dat er weinig wetenschappelijk bewijs is dat puntbloedingen bij verwurging anders wordt veroorzaakt. “Als je vraagt ‘Hoe lang duurt het voor puntbloedingen onstaan’, zullen de meeste pathologen zeggen ’10 tot 15 seconden van continue druk’. Maar op hetzelfde moment is het een geaccepteerd feit dat je bij kortdurende druk gelijk puntbloedingen kunt krijgen. Als de druk plotseling heel hoog is.” Aldus Soerdjbalie kunnen puntbloedingen in de ogen ook na de dood nog ontstaan. Als Van Jaarsveld wil weten hoe oud de puntbloedingen waren, stelt Soerdjbalie, dat ze niet te dateren zijn.
Van Jaarsveld komt vervolgens bij het punt dat hij wil maken. Sharleyne had zindelijkheidsproblemen en moest hiervoor naar de pipo-poli. De advocaat wil weten of puntbloedingen kunnen ontstaan door obstipatie. Volgens de deskundigen is dat mogelijk. Er volgt een schorsing tot 13:30 uur. Na de schorsing komen een geheugenexpert en slaapwandeldeskundige aan het woord.
Update 14:19 uur
Psycholoog Wolters betoogd dat de verklaring van de bovenbuurman betrouwbaar is. twee jaar na het incident is de verklaring van de bovenbuurman pas opgenomen in het dossier. Hierin verklaarde hij dat hij een ruzie hoorde tussen Sharleyne en moeder Hélène J. De rechtbank in Assen vondt de verklaring te laat en onbetrouwbaar. De buurman had de verklaring echter al eerder afgelegd, in 2015 bij maatschappelijk werk. Belangrijk is dat de warneming van de buurman platsvondt toen hij naar bed ging en aan het mediteren was. “Dat was een rustige situatie waarbij hij niet was afgeleid. Alle aandacht gericht op het waarnemen. Hij raakte geïrriteerd en dat soort emoties heeft positief effect op het opslaan van informatie,” verklaarde Wolters. Hij verklaard dat de buurman de dagen erna het incident niet direct heeft gekoppeld aan de ruzie die hij hoorde. Dat besef zou pas geleidelijk onstaan. Hij heeft het de dag na het incident wel besproken met een collega.
Deze informatie is van belang, omdat Hélène J. heeft gezegd dat ze woorden had met dochter Sharleyne, omdat zij zonder haar toestemming ergens anders was gaan barbecueën. Dit was echter niet ’s avonds, maar ’s middags. Eveneens werd er een briefje gevonden in de slaapkamer van Sharleyne waar op stond: “Mama, ik haat je.” Aldus Hélène is het in de avond geen gesprek meer geweest en werd ze wakker van tocht. Daarna zag ze Sharleyne dood onderaan de flat. Volgens de verklaring van de buurman hoorde hij een ruzie tussen Sharleyne en haar moeder, vervolgens een knal zo hard dat zijn bed er van trilde en daarna hoorde hij ‘iets’ over de reling gaan.
De bovenbuurman heeft aangegeven dat hij in 2015 heeft verteld wat hij had gehoord. Dit is niet in het dossier gekomen. Advocaat van Jaarsveld stelt voor dat de bovenbuurman wellicht helemaal geen verklaring heeft afgelegd bij de politie. “Zou de betrouwbaarheid van zijn verklaring in 2017 dan minder betrouwbaar worden?” Hierop verklaard wolter dat de verklaring niet minder betrouwbaar wordt. Hij heeft het rapport niet gebaseerd op de verklaring uit 2015 en heeft dit dan ook niet meegenomen in zijn overweging. Hij stelt dat de buurman immers dacht dat de verklaring wél was opgenomen, dus is het onwaarschijnlijk dat hij in 2017 een andere verklaring aflegde: “Dan zouden ze dat zo kunnen doorprikken.”
Update 14:28 uur
Advocaat Van Jaarsveld vraagt of geestelijke gezondheid van de buurman uitmaakt voor de betrouwbaarheid van zijn verklaring. Wolters stelt dat dit afhankelijk is van iemand’s gesteldheid: bij bijvoorbeeld dementie en alzheimer maakt dit wel verschil. Van Jaarsveld vraagt vervolgens of er onderzoek is gedaan naar de geestelijke gezondheid van de bovenbuurman. Hierop is het antwoord van Wolters kort: “Nee, er waren geen sigalen van geestelijke problemen.” Op de vraag van de advocaat of hij vaker zaken heeft gehad waarbij de media invloed heeft op dit soort herinneringen, antwoordt Wolters uitgebreider: “Dat gebeurd wel eens. Soms komen mensen met een heleboel informatie die ze uit de media hebben naar buiten, om aandacht te trekken. Dat doet zich wel voor.”
Op de vraag of Wolters de zaak heeft gevolgd voordat hij als deskundige werd aangewezen zegt hij: “Nee.” Wolters verklaard dat hij niet uitgaat van belastende verklaringen, hij onderzoekt alleens hoe betrouwbaar een verklaring is.
Update 14:30 uur
Het hof van wolters een vraag stellen over de betrouwbaarheid van de herinneringen van Hélène, maar Van Jaarsveld is daar tegen. Hij stelt dat de deskudinge alleen iets in het algemeen kan zeggen, niet over Hélène’s herinnering. Het Hof houdt vol dat de vraag moet kunnen. De advocaat wil in overleg met Hélène en daarom wordt de zaak geschorst tot 14:40 uur.
Update 15:21 uur
Advocaat-generaal wil Wolters vragen of het gat in het geheugen van Hélène heeft kunnen ontstaan zoals ze zei; door traumatische ervaring en paniek herinnert ze zich bijna niets meer. Van Jaarsveld is hier op tegen. Hij verklaard dat Hélène er aan onderdoor gaat, omdat ze al zo lang in spanning zit. Hij stelt dat de zaak niet kan doorgaan als het Hof nu een nieuw onderzoek wil naar de betrouwbaarheid van deze verklaring van Hélène. “Dan kan deze zaak nu niet verder gaan en niet dit jaar afgerond worden.” Na een korte schrosing besluit het Hof geen extra onderzoek te willen naar de herinnering van Hélène. Daarmee vervalt het bezwaar van Van Jaarsveld en kan de zaak verdergaan.
Update 15:34 uur
Slaapdeskundige Karel Schreuder heeft op basis van twee theorieën onderoek gedaan: 1) Sharleyne is slaapwandelend van de tiende verdieping ten val gekomen. 2) Sharleyne is niet slaapwandelend van de tiende verdieping ten val gekomen. Hij stelt dat het niet makkelijk is om de beoordelen of iets slaapwandelen is. “Het is een staat waarin het bewustzijn is uitgeschakeld en waarop iemand 10-15 minuten op automatisch gedrag door het leven gaat.” Volgens Schreuder is het waarschijnlijker dat Sharleyne slaapwandelde, dan dat dit niet het geval was. Hij praat verder: “Bij slaapwandelen wordt het lichaam geactiveerd, maar blijven de voorste en zijkant van de hersenen slapen. Daardoor is het geen herkenning van gevaar. Iemand kan uit een raam klimmen, zonder te beseffen dat de grond zeven meter lager is, bijvoorbeeld.”
Een getuige heeft twee of drie keer gezien dat sharleyne slaapwandelde en de woonkamer binnenkwam. Volgend Schreuder beschreef de getuige precies hoe zij dat deed en paste dat precies bij slaapwandelen.
Update 15:48 uur
De rechter vraagt: “In hoeverre bent u er vanuit gegaan dat Sharleyne was verwezen naar de slaapwandelpoli?” De vraag was gericht aan Schreuder en het feit was ergens in het dossier vermeld. Schreuder stelt dat hij het heeft gerelateerd, maar er niet vanuit is gegaan. Hij verklaard dat slaapwandelen in een angstige staat gevaarlijker is dan in een rustige staat. De rechter vraagt of automatisch handelen betekend dat je dezelfde route aflegt die je normaal aflegt, of hele rare dingen kunt doen. Schreuder legt hierbij uit dat het aannemelijk is dat je een vaste route kiest. Het is de vraag of dat in dit geval het raam of de deur is. De rechter vraagt: “Maar ze is nooit eerder overde balustrade gegaan, maar altijd rechts of links op de galerij. Kun je dan zo afwijken van route?” Scheurder stelt dat er twee kanten zijn. “Er zijn kinderen die zich aankleding en hun tasje pakken en dan wakker worden. Er zijn volwassenen die naar de koelkast lopen en in plaats van een fles sinaasappelsap, een fles whiskey leegdrinken.” Hij legt uit dat je rustig slaapwandelen hebt en slaap angst/terror en dat die heel anders gaan. Hij verklaard dat het kan zijn, dat Sharleyne in paniek handelde, zeker als ze wakker is geworden van een knal. “Dan krijg je fight of flight, dan kun je wel over de balustrade gaan.” Hij stelt dat slaapwandelen gebeurd tijdens de eerste vier uren van de slaap.
Update 16:00 uur
De advocaat-generaal stelt dat Schreuder stellige conclusies trekt, omdat hij andere scenario’s (zoals een misdrijf) niet zou hebben meegenomen in zijn onderzoek. Schreuder antwoord hierop: “Dat was niet mijn opdracht.” Schreuder verklaard dat de kans dat Sharleyne aan het slaapwandelen was, tien tot honderd keer groter was dan de kans dat ze niet aan het slaapwandelen was. De advocaat-generaal stelt dat er zelden een dodelijke afloop is in bekende gevallen van slaapwandelen en vraagt of er gevallen bekend zijn waarin iemand dodelijk is verongelukt door slaapwandelen. Schreuder antwoord hierop dat er gevallen bekend zijn, maar verklaard dat er geen getallen bekend zijn wanneer advocaat-generaal vraagt naar de hoeveelheid. In zijn 30 jaar praktijkervaring als foresisch geneeskundige, heeft Schreuder zelf één geval gezien, waarbij slaapwandelen een dodelijke afloop trof.
Update 16:08 uur
Schreuder verklaard dat slaapwandelen niet elke dag voorkomt, dat sommige kinderen het maar een paar keer doen en dat het vaak niet herkend wordt door mensen. De advocaat-generaal druits hier hard tegenin: “U zegt dat twee mensen Sharleyne hebben zien slaapwandelen, maar één van hen heeft later gezegd dat ze het helemaal niet gezien heeft. Daar heeft u uw onderzoek op gebaseerd. Bovendien is één van de getuigen een ex-relatie van de verdachte. Verdachte heeft zelf maar één keer gezien dat ze slaapwandelde en u bent van twee of drie keer slaapwandelen uitgegaan. Hoe verklaart u dat?” Schreuder heeft hierbij aan dat dit altijd zo is met slaapwandelen en dat mensen jarenlang hun kind in huis hebben en het niet in de gaten hebben.
Update 16:18 uur
Advocaat-generaal vraagt hoe het kan dat moeder Hélène niets over slaapwandelen zegt. Scheuder stelt dat hij dat niet weet en niet kan beoordelen. Van Jaarsveld merkt op dat Hélène hierover wel eens iets heeft gezegd. Advocaat-generaal stelt hierop Hélène hierover inderdaad eenmaal heeft verklaard dat Sharleyne de kamer binnenkwam, op haar schoot kwam zitten en ging plassen. “U pikt dingen eruit en licht die eruit. U neemt niet mee in uw conclusie dat mensen haar niet hebben zien slaapwandelen.”
Update 16:45 uur
De advocaat Van Jaarsveld vraagt aan Schreuder of onlogische dingen zeggen bij nachtelijk plassen ook onder slaapwandelen viel bij Sharleyne. Dit wordt bevestigd door Schreuder. Dit is belangrijke informatie, omdat het de theorie ondersteund dat Sharleyne al slaapwandelend over de reling ging, en niet door toedracht van haar moeder. Hij zegt ook tussen neus en lippen door: “Kinderzelfmoord gebeurd nooit ’s nachts.” Hij verteld daarbij dat kinderen over het algemeen dan slapen en als het dan wel gebeurd, moet er al wel sprake zijn van een angststoornis waardoor een kind toch ineens ’s nachts wakker is. Volgens Schreuder moet er dan forse stresserende factoren zijn, een enorm trauma. Als de rechter vraagt of Schreuder dit aantreft in het dossier, verklaart Schreuder: “Ja. We zien urineweginfecties en ontlasting niet kwijt kunnen. Met mijn ervaring als kinderarts zie ik dat kinderen veel spanning hebben en daardoor ontlasting niet kwijt kunnen. Dat duidt op chronische stress. Niet acuut traumatisch.”
Update 17:00 uur
De rechter leest een mail voor die gisteren is ontvangen. Daarin staat vermeldt dat de verklaring van de bovenbuurman onbetrouwbaar zou zijn. “Hij heeft slachtoffers gemaakt met mijn leugens. Hij zei bijvoorbeeld in een tv-interview dat hij niet in De Arend woonde, maar hij woonde er wel. De instanties zaten achter hem aan.” Het OM ziet geen aanknopingspunt voor onderzoek, maar advocaat Van Jaarsveld wil er nog over nadenken. De zaak wordt geschorst. Donderdag 10 december gaat het hoger beroep verder met het requisitoir. Tijdens de zitting zal de bewijsvoering en de strafeis van het OM bekend worden gemaakt.
Alsof de tijd stilstaat nu , lieve Sharleyne die mijn buurmeisje was.. Als ik alles lees denk ik weer, het kan niet,dit klopt niet en dat niet ..Weer alles wat naar boven komt,hopelijk komt er gerechtigheid ,rust zacht lieve Sharleyne