Steeds meer voedsel ‘van boer naar bord’ in Drenthe

Sinds een aantal weken is er een landelijke campagne waarin lokale producenten de hoofdrol spelen. Met deze campagne en de landelijke beweging Support Your Locals worden wij opgeroepen om zoveel mogelijk lokale voedselproducten te steunen. Nu en ook ná de crisis, zodat iedereen kan blijven profiteren van kortere voedselketens. Maar waarom is dat eigenlijk zo belangrijk?

Regionale ketens

Steeds meer experts pleiten al langere tijd voor kortere voedselketens. Bijvoorbeeld Rabobank directievoorzitter Barbara Baarsma, die tijdens een interview met Vroege Vogels zei: “Als verschillende voedselproducenten zoals tomatenkwekers, aardappeltelers, veehouders en anderen samen een keten zouden oprichten die op de regio is gericht, creëer je voedselstromen die stevig genoeg zijn om aan efficiënte regionale ketens te bouwen. Boeren hebben dan zelf de keuze om op de internationale of de regionale keten in te pluggen”.

Transparantie en vertrouwen

Korte afzetketens voor voedsel zorgen voor rechtstreekse handel tussen boeren en de consument. En dat is ook wat steeds meer consumenten willen: weten waar hun voedsel vandaan komt. Door transparant te zijn over de herkomst van producten ontstaat vertrouwen. Veel consumenten gaan voor eerlijk voedsel en vinden het tegelijk belangrijk om lokale producenten te ondersteunen. Het gevoel van ‘we doen het samen’ en ‘voor elkaar’ zorgt niet alleen voor verbinding in de maatschappij, maar geeft zo ook een boost aan de lokale economie. Juist nu tijdens de coronacrisis zien we deze trend toenemen en is er meer aandacht voor korte ketens.

Veel consumenten gaan voor eerlijk voedsel en vinden het tegelijk belangrijk om lokale producenten te ondersteunen

Inkopen bij de bron

Volgens Wessel van Olst, voorzitter van de coöperatie Landwinkel, is er al langer een verschuiving gaande, vooral onder jonge mensen, om meer bij de bron in te kopen. In een interview met RetailNews vertelt hij: “Die ontwikkeling gaat nu heel snel. Opeens groeit het besef van wat in de wereld om ons heen gebeurt. Daar komt bij dat mensen gewoon goed en lekker willen eten, juist nu ze veel thuis zitten.” Bovendien wordt een bezoek aan een landwinkel volgens Van Olst ook als een uitje gezien. “De verkoop speelt in op een stukje beleving bij de consument.”

Drenten voor elkaar

Provincie Drenthe werkt – samen met ondernemers, onderwijs en organisaties – aan toekomstgerichte landbouw. Een belangrijk speerpunt binnen dit programma is het verkorten van de weg van boer naar bord. Ook verduurzamen en innoveren staan hoog op de agenda bij de provincie. Gedeputeerde Henk Jumelet is trots op wat boeren en ondernemers laten zien in Drenthe.

In Drenthe zijn er diverse projecten op het gebied van kortere ketens. Gebiedscoöperatie Zuidwest-Drenthe (GCZWD) regisseert bijvoorbeeld het project Korte Voedselketen. Coördinator Jan van Goor leg uit: “In Zuidwest-Drenthe worden verschillende gewassen zoals uien, graan en veldbonen verbouwd die na een reis door Nederland, of zelfs in het buitenland, uiteindelijk weer als eindproduct in de winkels in de regio te vinden zijn. Wij kijken binnen ons project of die voedselketen niet korter en meer regionaal gemaakt kan worden. Ketenverkorting biedt de regio niet alleen perspectieven voor economie en werkgelegenheid, maar vergroot ook de herkenbaarheid van voedsel.”

Weten waar voedsel vandaan komt

We zien dat steeds meer jonge mensen willen weten waar hun voedsel vandaan komt

Akkerbouwer Geert Lindenhols uit het Drentse Zuidwolde verbouwt koolzaad, tarwe en veldbonen. Hij is groot voorstander van kortere voedselketens. “De essentie van de korte voedselketen is dat de consument zo komt te weten wat er in een product zit, hoe het geproduceerd is en door wie. De consument staat zo dichter bij het product en wordt zich meer bewust van het ontstaan en de kwaliteit van het voedsel. We zien dat steeds meer jonge mensen willen weten waar hun voedsel vandaan komt”.

Eerlijke producten

Lindenhols is opgevoed met het credo ‘goed zorgen voor je omgeving’. Duurzaamheid staat dan bij hem ook hoog in het vaandel. Zijn bedrijf is CO2-neutraal. Lokale afzet van zijn producten vindt hij erg belangrijk. “Ik doe de teelt zelf, de opslag, het persen, het bottelen en voer gesprekken met de winkels. Voor mij is de korte voedselketen vooral van belang omdat het tot eerlijke producten voor de consument leidt, tastbare, regionale producten waarvan duidelijk is wat er in zit en waar het vandaan komt”.

Provincie als verbinder

De koolzaadolie – die Lindenhols zelf perst – is te koop in een supermarkt iets verderop. De GCZWD speelt daarbij een cruciale rol; zij zorgen voor de verbinding tussen producenten en lokale verkopers. Ook voor provincie Drenthe ziet Lindenhols een taak als het gaat om verbinden en netwerken: “Het zou mooi zijn als de provincie kan zorgen voor een website waar alle kleine, Drentse telers op te vinden zijn. Ideaal voor consumenten, maar ook voor de horeca”.

Dubbel Drents

In Drenthe worden veel prachtige, puur Drentse producten gemaakt. Een voorbeeld is Dubbel Drents brood, zo vertelt Van Goor: “Dubbel Drents is een uniek streekproduct. Het is baktarwe dat in het Drentsche Aa-gebied en in Zuidwest-Drenthe wordt verbouwd. De tarwe wordt in Kropswolde gemalen en door een molenaar verwerkt. Er zijn nu achttien bakkers en 31 verkooppunten in Drenthe waar Dubbel Drents broden te krijgen zijn. Dat aantal groeit nog steeds.”

Onderwijs haakt aan

In het verkorten van de voedselketen speelt ook het lokale onderwijs een rol. Van Goor: “We werken samen met Terra MBO. In het nieuwe schooljaar is daar een nieuwe opleiding gestart: Terra MBO: Food, Life & Innovation. In deze opleiding leren de studenten bijvoorbeeld over voeding, de productie, de verpakking en de weg die voedsel aflegt. Een samenwerking met producenten van streekproducenten ligt dan ook voor de hand. Door intensief met elkaar op te trekken ontstaat innovatie en kennis.”

Samenwerking en innovaties

De coronacrisis zorgt voor innovaties en nieuwe samenwerkingen. Bijvoorbeeld in Zuidwolde, waar vier boeren hun krachten bundelen om mensen in hun regio te voorzien van pakketten gevuld met lokaal bereide lekkernijen: vis, brood, kaas en zuivel. In Ruinen is het concept van samenwerking al een aantal jaar succesvol. Boerderijwinkel ’t Vershuus is een bundeling van drie agrarische bedrijven, die hun producten verkopen in één winkel. Pluimveeboer Johan Laarman is een van de eigenaren van ’t Vershuus: “We kunnen het verhaal achter onze producten vertellen aan onze klanten”.

Van boer naar bord

Ook zijn er de afgelopen tijd tientallen ‘drive throughs’ of ‘drive-ins’ ontstaan. Mensen kunnen vanuit hun auto verse producten afhalen, zoals asperges. Een kortere weg van ‘boer naar bord’ is er niet! Aspergekwekerij Hoorn op Huis ter Heide is één van de drive through’s in onze provincie. Aspergekweker Hermen Hoorn is trots op zijn product en op het succes van de drive through: “Mensen komen hier om asperges te kopen en maken zo kennis met mijn bedrijf en zien hoe wij hier werken. Zo blijven we goed in contact met onze klanten”.