Kantlijn: Hoogeveen, hoe nu verder?

Terwijl buiten storm Ciara steeds krachtiger van zich laat horen, woedt binnen de politieke storm die afgelopen donderdag boven Hoogeveen losbarstte, toen het college van B&W bekend maakte dat tot een onmiddellijke uitgavenstop is besloten vanwege de precaire financiële toestand van de gemeente.

door Frits Kappers

Ik bekijk het leven graag door de ogen van de schippers in de recreatievaart met een klein kajuitzeiljacht. Wil je weten wat voor bemanning zo’n scheepje heeft dan moet je kijken hoe er bij harde wind wordt gevaren. Dan leert men de schipper en de bemanning pas echt goed kennen. Vuistregel hierbij is dat goede schippers hun schip zelfs bij windkracht 11 veilig thuis weten te brengen, maar dat de beste schippers niet in windkracht 11 terechtkomen.

Natuurlijk valt hier het nodige bij aan te tekenen. Dat is bij vuistregels altijd het geval. En natuurlijk kunnen ook de beste schippers in windkracht 11 verzeild raken. Waar het om gaat is dat schippers doorgaans ver vooruit kijken om te voorkomen dat ze in ongewenste omstandigheden terechtkomen. De weersvoorspellingen worden nauwlettend gevolgd, er wordt veel naar de lucht gekeken en soms wordt besloten om niet uit te varen, maar beter weer af te wachten. In de jachthavens houden de recreatieschippers doorgaans veel contact met elkaar over de omstandigheden op de te varen routes.

In de politiek regeren andere vuistregels en wetten, omdat politici elke vier jaar afgerekend worden op hun al dan niet goed functioneren. Ik heb de stellige indruk dat de collegepartijen in Hoogeveen het niet aandurven om op dit moment de rekening van hun onzalige beleid bij de burgers te leggen. In 2019 werd al duidelijk dat er een forse verhoging van de OZB (onroerende zaak belasting) aan zat te komen. Men wil met alle geweld verdere maatregelen die invloed hebben op de inkomenskant van de burgers voorkomen. Dat ligt politiek veel te gevoelig, liet het college donderdag op een persconferentie weten.

Daaruit blijkt klip en klaar dat men bevreesd is voor de politieke gevolgen. Als burgers nu meteen in de portemonnee gaan voelen welke schade deze coalitie aan Hoogeveen heeft toegebracht, dan is dat over twee jaar bij de volgende verkiezingen niet uit hun geheugen verdwenen. Daarom gaat de wethouder nu zoeken in de diverse begrotingen waar hij uitgaven kan schrappen. Althans dat gaan de ambtenaren doen, want het wil er bij mij niet in dat een onervaren bestuurder als wethouder van der Heide in no time zo’n financiële expert is geworden dat hij dat zelf kan doen. Onze bestuurders zijn dan ook vaak niet veel meer dan de stembanden van hun ambtenaren.

CDA fractievoorzitter Kreuze noemt de maatregelen op zijn weblog kreuzeman.nl een lapmiddel. Waar hij wel begrip voor heeft. Maar wat is een lapmiddel nou eigenlijk? Als we kijken naar de definities die voor lapmiddel worden gebruikt dan komt het er telkens op neer dat het een middel is dat niet werkt.

Lapmiddel wordt gedefinieerd in termen als

• geknoei
• noodoplossing
• onvoldoende hulpmiddel
• provisorische oplossing
• slechte remedie

Kreuze vervolgt met de bekentenis dat bij ingewijden de precaire financiële toestand al veel langer bekend was: “er is iets goed mis met de financiën van Hoogeveen.” Dat dit vooral de schuld van Den Haag is, betekent ook dat het voor het CDA van Kreuze vooral eigen schuld betreft. Immers het kabinet en ook de CDA-TK-fractie wijst (volgens Kreuze zelfs terecht) op de “eigen verantwoordelijkheid van de gemeenten”.

“Er is iets goed mis met de begrotingen in Hoogeveen,” schrijft hij vervolgens. En hij probeert opzichtig de indruk te weken dat het CDA dat al veel langer doorhad en er voor waarschuwde. Dit is natuurlijk een poging om de verantwoordelijkheid vooral neer te leggen bij coalitiegenoot Gemeentebelangen. Maar Kreuze gaat daarmee voorbij aan de verantwoordelijkheid van zijn fractie voor de instandhouding van dit college, waar zolang als ik de lokale politiek intensief volg het CDA veelal zelfs de dominante rol in vervulde. Bij de laatste verkiezingen verloor men weliswaar een wethouder aan Gemeentebelangen, maar men heeft het college niet gehinderd bij het opstellen van de begrotingen. Laat staan de stekker uit de onverantwoorde samenwerking te trekken. Men gaf ondanks de wetenschap over de beroerde financiën het college gewoon de ruimte om een gerenommeerd architectenbureau een plan voor het Cultuurpaleis te ontwikkelen.

De CDA-fractievoorzitter vervolgt de bijna onverholen beschuldigingen aan het adres van Gemeentebelangen als hij schrijft: “Bij begroting 2020 ging CDA mokkend akkoord met halfzachte bezuinigingsberekeningen op thuiszorg.” Mokkend akkoord gaan met halfzachte berekeningen? Wat is dat nou voor gezwets? Zo ga je niet om met gemeenschapsgelden, Erik-Jan. Als je echt verantwoordelijkheid neemt laat je het college dan op de rotsen lopen, maar daar ontbreekt het CDA de moed voor. En wat zal het CDA gaan doen nu het college kiest voor een korte termijn oplossing? Ik voorspel dat de halfslachtige houding van de christen democraten overeind blijft. Bang als men is voor de electorale rekening die men ongetwijfeld zal moeten gaan betalen.

Mijn oproep aan het college om samen met alle gemeentes die in de problemen zitten de artikel 12 status aan te vragen en zo met gestrekt been in de aanval tegen Den Haag te gaan werd door Kreuze afgewezen. Hij liet mij weten er alles aan te zullen doen die status tegen te houden en adviseerde om eens in Loppersum en Almelo te gaan informeren naar de gevolgen van die status, “ook voor de sociale voorzieningen”.

De oplossing die Kreuze aandraagt voor de Hoogeveense problemen noemt hij De positieve spiraal. “Het lijkt makkelijk, maar we moeten Hoogeveense zorg in een positieve spiraal brengen. Daarop mag dus niet bezuinigd worden. Van mij mag er heel veel uitgesteld en gesloten worden, maar de zorgkosten moeten omlaag door een methode waarop zorgverleners niet meer nodig zijn omdat de Hoogeveense ouders, kinderen, gezinnen zichzelf weer kunnen redden! Dat vraagt nu veel lef, lobby en doorzettingsvermogen. Hoogeveen moet zich ontworstelen uit de Bermuda Driehoek van onmogelijke oplossingen. Het is een mooie tijd om ambtenaar van Hoogeveen te zijn, je mag laten zien hoe creatief en vindingrijk men is. Onder (financiele) druk worden de mensen het meest creatief. We houden ons daar aan vast. Er moet meer gebeuren dan een uitgavenstop. Dat is na donderdag 6 febrauri 2020 wel duidelijk geworden.” (inclusief verschrijvingen gekopieerd van het weblog kreuzeman.nl)

Ik heb er totaal geen vertrouwen in dat deze coalitie de problemen die ze zelf hebben veroorzaakt zal oplossen. Mooie praatjes als hierboven vullen geen gaatjes. Er is geen zachte uitweg uit deze problemen. Daarom pleit ik opnieuw voor de harde heelmeesters die in elk geval geen stinkende wonden achterlaten. En die heelmeesters doen het volgende:

1. zij sturen het huidige college naar huis;
2. zij zoeken contact met alle gemeentes die in vergelijkbare woelige wateren zijn verzeild geraakt en vormen een coalitie die overgaat tot hetgeen hieronder bij punt 3 staat;
3. zij vragen gezamelijk de artikel 12 status aan en krijgen in ruil voor die (curatele)status extra geld uit het gemeentefonds.

Mocht die gezamenlijkheid niet gerealiseerd worden dan nog is de artikel 12 status het meest wenselijke voor de bevolking. De positieve spiraal van Erik-Jan Kreuze is wensdenkerij die ons alleen maar verder in het moeras zal doen zinken. Voor het CDA, Gemeentebelangen én Christenunie ziet de politieke toekomst er beroerd uit. Geween en knersing der tanden dreigt alom.