Geen pillen, maar praten

Opname in een ziekenhuis of woonwijkcentrum kan heel ingrijpend zijn. Zowel voor patiënten, cliënten en bewoners zelf als voor de relatie met hun naasten. Het beeld van de toekomst verandert, men wordt afhankelijker, zingevingsvragen dienen zich aan. De geestelijk verzorgers van Treant Zorggroep helpen om deze vragen en gevoelens een plek te geven.

‘Wij bieden een luisterend oor en proberen patiënten en bewoners in hun kracht te zetten’, verwoordt geestelijk verzorger Wim de Groot. Binnen Treant zijn acht geestelijk verzorgers actief. De meesten zijn aan de locaties voor wonen en zorg verbonden, alleen Wim is gestationeerd op ziekenhuislocatie Scheper in Emmen. Als er in Hoogeveen of Stadskanaal behoefte is aan geestelijke verzorging, is hij daarvoor op afroep beschikbaar. ‘En mijn collega’s uit de ouderenzorg willen ook altijd bijspringen.’

Alle richtingen

Er kunnen verschillende redenen zijn om een geestelijk verzorger in te schakelen. ‘Denk aan eenzaamheid, functieverlies, rouwverwerking en een naderend levenseinde’, somt Wim op. ‘Mensen kunnen met elke levensovertuiging bij ons aankloppen. Wij zijn er voor iedereen met vragen rondom zingeving. In een ziekenhuis of woonwijkcentrum komt dat veel voor, omdat het leven in veel gevallen een onvrijwillige afslag heeft genomen. Iedereen heeft behoefte aan zingeving en die wordt soms religieus ingevuld, maar vaak ook niet.’

Rust creëren

De geestelijk verzorgers worden meestal via een verzorgende of verpleegkundige in consult geroepen. In het Scheper fungeert daarnaast het wekelijkse bulletin Zondagsgroet als uithangbord. In de ouderenzorg maken de geestelijk verzorgers deel uit van het behandelteam; via verwijzingen door een arts of psycholoog komen ze met mensen in contact. Vaak worden ze door de verzorgenden gevraagd bij mensen langs te gaan.

De geestelijk verzorgers hebben tijd en aandacht voor patiënten, cliënten en bewoners. ‘We proberen rust te creëren waarin zij zich kunnen uitspreken. Zeker in de mallemolen en hectiek van een ziekenhuisopname wordt zo’n moment van rust gewaardeerd. We gaan altijd op ooghoogte naast de patiënt zitten. Dichtbij zijn, daar draait het om.’

Grip

De meeste gesprekspartners komen niet meteen op de proppen met wat hun dwars zit. ‘Wij zijn getraind om tussen de regels door te luisteren en zo de kern van hun zorgen boven water te krijgen’, aldus Wim. De geestelijk verzorgers zoeken samen met de patiënt, cliënt en bewoner naar mogelijkheden om weer grip op hun leven te krijgen. ‘Door verdiepende vragen te stellen, stimuleren wij hen om na te denken over vragen als: wat maakt mijn leven de moeite waard? Hoe kan ik mij verhouden tot de dingen die mij nu overkomen? Wij bieden geen pasklare oplossingen, maar laten de regie bij de mensen zelf. Want zij moeten ermee verder kunnen.’

Naast persoonlijke gesprekken zijn er groepsgesprekken en wekelijkse vieringen. ‘Bij mensen met dementie gebruiken we andere vormen van contact dan het verbale gesprek. In de woonwijkcentra van Treant zijn we zichtbaar aanwezig. Ook de zorgverleners hebben soms behoefte aan een gesprek over zingeving, dat komt de zorg aan de bewoners weer ten goede.’

Vertrouwd gezicht

Vanuit de woonwijkcentra worden bewoners vaak tijdelijk opgenomen in een ziekenhuis en aansluitend regelmatig in een revalidatiecentrum. Het is mogelijk om ook daar het vertrouwde gezicht van de ‘eigen’ geestelijk verzorger te blijven zien. En als iemand vanuit het ziekenhuis naar een palliatieve setting gaat, kan de vaste geestelijk verzorger contact houden. De geestelijke zorg wordt binnenkort uitgebreid. ‘Als mensen na een ziekenhuisopname naar huis gaan en hun gezondheid verslechtert, is er vaak geen geestelijke opvang. Het wordt mogelijk dat de geestelijk verzorger dan bij hen thuis komt.’

Totale mens

Volgens Wim is het belangrijk dat zorgverleners de patiënt, cliënt en bewoner als totale mens beschouwen. ‘Naast de lichamelijke kant heeft iedereen ook een zingevingskant. Een mens is veel meer dan een lichaam dat gerepareerd moet worden. Schrijf bij onrust niet meteen slaapmedicatie voor, maar ga eens luisteren naar wat er echt aan de hand is. Of schakel ons in’, adviseert Wim. ‘Geen pillen, maar praten.’

Foto: André Weima.  Met de klok mee: Wim de Groot, Selma Kajim, Harriët Bergmans, Emme van den Berg, Op de foto ontbreken Albert Schnoing, Toos Hoogesteger, Wim Wennink en Heleen van Bleek.