Kantlijn: CDA dagdroomt over Bethesda

De fractievoorzitters van het CDA in de gemeenteraden van Assen, Emmen en Hoogeveen, Ronald Witteman, Auke Oldenbeuving en Erki-Jan Kreuze, hebben in een paginagroot artikel in de Hoogeveensche Courant blijkgegeven van sympathieke naïviteit. Dat is de vriendelijke versie van mijn reactie op het stuk. Eerlijkheid gebied mij te schrijven dat ik eerst dacht: “Waar waren jullie toen Bethesda werd leeggeroofd? Waar haalde Agnes Mulder het lef vandaan om na haar harde woorden bij de lawaaidemonstratie (mei 2018) in de Tweede Kamer tegen een motie te stemmen waarin om het open houden van verloskunde en kinderafdeling werd gevraagd?”

Door Frits kappers

Discussie in de Tweede Kamer
De discussie over regionale zorg en de streekziekenhuizen in de Tweede Kamer is de afgelopen jaren voortdurend en onophoudelijk op de agenda gezet door Henk van Gerven, voormalig huisarts en woordvoerder zorg voor de SP. De claim dat CDA Kamerlid Joba van den Berg dat heeft gedaan doet geen recht aan de niet aflatende inzet van van Gerven. Samenwerking op dit terrein is bij de grootste coalitiepartner van Rutte op dit terrein uitzondering en geen regel. Agnes Mulder liet dat vorig jaar nadrukkelijk zien door tegen de motie van Gerven voor het open houden van verloskunde en kinderafdeling in Hoogeveen te stemmen. Het CDA kan hier natuurlijk tegen inbrengen dat de minister niet gaat over het sluiten of open houden van afdelingen. Zelfs niet over het sluiten van hele ziekenhuizen, maar dat is niet het punt. Het signaal was duidelijk en helder en werd door het CDA niet ondersteund.

Voortschrijdend inzicht van Minister Hugo de Jonge
Dat Hugo de Jonge onlangs te kennen gaf dat de marktwerking in de zorg is doorgeschoten mag bijzonder lijken, maar er moet eerst maar eens blijken hoeveel van dat inzicht overblijft na de aanstaande verkiezingen waarbij het kabinet waar de Jonge in zit ongetwijfeld de meerderheid in de Eerste Kamer gaat verliezen. Hoe lang is het al geleden dat Het Nationaal Zorgfonds werd geïntroduceerd? Hoe vaak is al niet aangetoond dat de marktwerking de zorg alleen maar duurder heeft gemaakt en verder van de patiënt heeft verwijderd? Het inzicht van Hugo de Jonge komt als mosterd na de maaltijd en moet – gezien het moment waarop hij dat inzicht naar buiten brengt – voorlopig als verkiezingsretoriek worden beschouwd.

De spreekbeurten van wethouder Erik Giethoorn
Het succes van de huisartsenpraktijk in de Weide (waar ik al sinds 1978 een uiterst tevreden cliënt van ben) is door Erik Giethoorn uitgedragen in spreekbeurten “in den lande”. Mooi. Alleen jammer dat diezelfde Giethoorn in een stuk in de Hoogeveensche Courant meerdere malen ‘een lans brak’ voor Treant en opriep tot vertrouwen in en dialoog met de Zorggroep, die vrolijk doorging met Bethesda leeg te halen. In de CDA winkel in de Hoofdstraat liet Giethoorn mij vol vuur weten dat hij “zich niet kon voorstellen dat Treant verloskunde zou sluiten in Hoogeveen.” Het kwam zelfs in de Hoogeveensche Courant uit zijn mond.

Behoud basiszorg op drie plaatsen door verdergaande samenwerking
De drie fractievoorzitters willen voorts dat ‘verdergaande samenwerking’ basiszorg op drie (Treant?) locaties wordt behouden. Daar vallen een volledig functionerende spoedeisende hulp onder en 24-7 operationele openstelling van het ziekenhuis onder. En ja, de fractievoorzitters realiseren zich dat dit geld kost. Waar men dat geld vandaan denkt te halen daarover zeggen de drie heren slechts dat “verdergaande samenwerking in Drenthe moet laten zien dat wij het nationale voorbeeld van een streekziekenhuis zijn.”
Het zijn prachtige woorden, maar absoluut niet meer dan dat. De realiteit is dat Treant een verliesgevende ziekenhuispoot had, die (illegaal?) overeind werd gehouden met de winsten die de verzorgingstak van de Zorggroep maakt. Over AD en Elsevier zal ik het maar een keertje niet hebben.

Leegzuigen streekziekenhuizen
Kreuze, Oldenbeuving en Witteman roemen de initiatiefnota van Joba van den Berg van het CDA waarmee het leegzuigen van streekziekenhuizen door topklinische ziekenhuizen “succesvol wordt bestreden”, althans dat schrijven zij. Wat het behaald succes is blijft onvermeld. Tenzij de heren daarmee bedoelen dat de nota is aangenomen in de Tweede Kamer. Natuurlijk zou het mooi zijn als aan het leegzuigen van streekziekenhuizen een eind wordt gemaakt, maar zoveel valt er niet eens meer leeg te zuigen in Drenthe. In Bethesda kun je voor complexe ingrepen niet meer terecht. De IC is er verleden tijd, verloskunde bestaat niet meer en hoewel de Treant aanhang op Uitkijkpunt Bethesda meldt dat de poliklinieken in Hoogeveen op volle toeren draaien, moeten kinderen die ernstig ziek zijn naar elders en of dat Emmen, Zwolle of Assen is maakt een kind dat dicht bij de ouders wil zijn niet oud. Alle drie zijn veel te ver weg.

Toverwoord samenwerking
Samenwerking is het toverwoord van de drie fractievoorzitters. Zeven jaar geleden zat ik aan tafel bij Cees Donkervoort, toenmalig voorzitter van de Raad van Bestuur. “Eerlijke uitruil van behandelingen” moest het fundament onder de samenwerking zijn. Het ging er immers om dat zowel Scheper als Bethesda behandelingen dreigden kwijt te raken onder druk van de volume-eisen die de beroepsgroepen stelden. Door bijvoorbeeld longchirurgie in Hoogeveen te doen plaatsvinden en complexe kankeringrepen in Emmen konden beide ziekenhuizen elkaars “tekorten” opheffen. Van die samenwerking is nooit iets terecht gekomen. Reden voor diverse hooggekwalificeerde specialisten om Bethesda te verlaten.
Ik wens het CDA dan ook veel succes bij haar pogingen om terugkeer van de basiszorg op drie locaties via een dergelijke samenwerking tot stand te brengen. Ik voorspel dat het verspilde energie zal zijn. Treant gaat immers uit van een adherentieverlies (= vermindering van behandelingen) van 25%. Dat betekent 25% minder inkomsten voor de vrijgevestigde specialisten. Er mag dan ook verwacht worden dat, gezien het landelijke tekort aan specialisten, Treant nog meer specialisten zal verliezen, omdat zij (bij dalende inkomsten) zullen verkiezen naar andere ziekenhuizen te vertrekken. Onvermijdelijk komt dan het moment dat de overgebleven specialisten zullen zeggen dat hun “dienstbelasting zo zwaar is geworden, dat aanbieden van zorg op drie locaties niet meer op verantwoorde manier kan plaatsvinden.”

Huisartsenpraktijken beter benutten
In het stuk over het sterke streekziekenhuis in Drenthe wordt dan ook wijselijk niet ingegaan op de vormgeving van de samenwerking. De fractievoorzitters roemen slechts de onlangs geformaliseerde samenwerking tussen de chirurgen van Treant en het WZA en de heren melden vervolgens dat er “nog veel meer mogelijkheden tot samenwerking zijn.” Die samenwerking komt dan vooral er op neer dat meer behandelingen in de huisartsenpraktijken worden gedaan tot zelfs spoedeisende hulp aan toe. Dat Drenthe en Zuidoost Groningen steeds meer moeite hebben om in de minder dicht bevolkte gebieden opvolging te vinden voor huisartsen die met pensioen willen gaan wordt hierbij vergeten

Expertisecentra als melkkoe voor spoedeisende zorg
De ronkende woorden van Rolf de folter over expertisecentra verleiden de drie heren tot een dagdroom waarin die expertisecentra een zo groot deel van de zorgmarkt verwerven dat daarmee op drie plaatsen spoedeisende hulp kan worden aangeboden. Vergeten zijn de woorden van cardioloog de Vries, dat in Hoogeveen het aanbod van spoedeisende levensbedreigde patiënten veel te laag is om er een gekwalificeerde SEH-arts 24-7 dienst te laten draaien. Het ging in dat verhaal niet om geld, maar om aanbod van patiënten.

Tot slot
Het is toe te juichen dat in het CDA de hoofden bij elkaar zijn gestoken, helaas blijkt men naïef en toont men weinig realiteitszin. Wat verloren is keert niet terug! Diverse specialismen zijn te klein om in elk ziekenhuis te worden aangeboden, bij andere specialismen (bijvoorbeeld MDL) is een ernstig tekort aan gekwalificeerde specialisten, Treant zal dit jaar zwarte cijfers kunnen presenteren door de bezuinigingen die men (vooral op personeel) heeft doorgevoerd, maar gezien het groeiende adherentieverlies en de daaraan te koppelen budgetkorting(en) door de zorgverzekeraars, valt te vrezen voor verdere verschraling van het ziekenhuiszorgaanbod in Hoogeveen en Stadskanaal.
Natuurlijk hoop ik vurig dat ik ongelijk zal krijgen, maar ik weiger om de zaken rooskleuriger voor te stellen dan zij zich aan mij voordoen.