Digitale pathologie verwijst microscoop naar het museum

Regio – Pathologen onderzoeken weefsels en cellen van lichaamsvochten en zijn intensief betrokken bij het voorkomen van ziekten. Denk aan de bevolkingsonderzoeken baarmoederhals-, borst- en darmkanker. De pathologen maken bij de beoordeling ervan sinds jaar en dag gebruik van een microscoop. Die tijd lijkt voorbij. Dankzij speciale scanners kunnen de pathologen van Treant Zorggroep de flinterdunne plakjes weefsel voortaan op hun beeldscherm bekijken. Dat vergroot de kwaliteit én in bepaalde gevallen zelfs de snelheid van het stellen van een diagnose.

Met de nieuwe generatie scanners kunnen microscoopglaasjes met daarop het weefsel, de zogenaamde coupes, direct op het beeldscherm worden bekeken. Dankzij de hogere zoomfactor kunnen afwijkingen ook nog eens nauwkeuriger beoordeeld worden. Bovendien kunnen de beelden snel worden gedeeld met collega-pathologen of andere specialisten, wanneer een patholoog bijvoorbeeld de mening van een andere patholoog nodig heeft. ‘Digitale pathologie vergroot de kwaliteit én efficiency van onze diagnostiek. Zowel binnen de muren van Treant als daarbuiten’, verzekert patholoog Cindy Niedlich. Een pathologisch onderzoek vindt plaats wanneer een arts bij een patiënt bijvoorbeeld een stukje huid, darmpoliep of knobbeltje wegneemt. Dit wordt onderzocht door de patholoog, om te bepalen of dit goed- of kwaadaardig is en om welk type afwijking het gaat. Mede op basis van het pathologisch onderzoek bepaalt de behandelend arts vervolgens de therapie en eventuele vervolgonderzoeken.

Tijdwinst

Bij complexe diagnostiek kunnen de pathologen van Treant eenvoudig overleggen met hun collega’s binnen het Pathologie Netwerk Noord-Nederland (PNNN). ‘We hoeven niet eerst glaasjes met weefsel via de post te versturen en dat scheelt veel tijd. Die tijdwinst resulteert in een snellere diagnose.’ Ook de andere nadelen van de traditionele verzendmethode (zoals mogelijke breuk en vermissing) behoren tot het verleden.

Belang patiënt

Er zijn nog meer voordelen. Zo kunnen de pathologen hun werk voortaan ook buiten de muren van het laboratorium uitvoeren. Cindy: ‘Zo nodig kan ik – als er écht haast bij is – op een vrije dag of in het weekend aanvullende kleuringen beoordelen.’ Want naast een basiskleuring voor de eerste beoordeling is het soms nodig om aanvullende kleuringen te doen voor de definitieve diagnose. Bijvoorbeeld om uitspraak te doen of een tumor wel of niet gaat reageren op specifieke medicijnen. Die kleuringen hoeven dan niet te wachten totdat ik weer terug op mijn werkplek ben. Hoe eerder de diagnose helder is, hoe eerder de behandeling kan starten. Dat is in het belang van de patiënt.’

Totaalplaatje

Verder kunnen de digitale beelden elektronisch worden gearchiveerd en opgevraagd voor overleg-, opleidings- en onderzoeksdoeleinden. Ook is het mogelijk de beelden te koppelen aan het pathologieverslag, waardoor in een oogopslag zichtbaar is om welke afwijking het gaat zonder dat je opnieuw in het archief op zoek moet gaan naar de coupes.

Meer maatwerk

Digitalisering maakt het ook mogelijk om algoritmes te bouwen die pathologen ondersteunen bij hun analyses. De computer kan bijvoorbeeld lymfeklieren beoordelen op aanwezigheid van minuscule uitzaaiingen of berekenen hoe hard een tumor groeit. ‘Dit zijn complexe en tijdrovende taken die de computer kan overnemen van de patholoog. Dat resulteert in nauwkeuriger diagnostiek en meer maatwerk in de behandeling’, benadrukt Cindy. ‘Door deze ontwikkelingen verwacht ik dat de patholoog een nog belangrijkere rol zal krijgen in het multidisciplinair overleg met andere specialisten.’

Modern laboratorium

In het moderne laboratorium op Treant-locatie Bethesda in Hoogeveen verrichten de pathologen diagnostiek voor huisartsen in Zuidwest-Drenthe en Noord-Overijssel. Daarnaast doen zij pathologisch onderzoek voor Treant-ziekenhuislocaties Bethesda (Hoogeveen) en Scheper (Emmen). De afdeling Pathologie – in bezit van het kwaliteitskeurmerk ISO 15189 – speelt een essentiële rol in het diagnosticeren (vaststellen) van ziekten en richt zich daarbij ook actief op belangrijke medische ontwikkelingen. Naast de mogelijkheid tot digitale pathologie, blijft de microscoop nog stand-by als trouwe vriend totdat de nieuwe manier van werken volledig onderdeel is van het werkproces.