Kantlijn: Vrijheid

Vrijheid. Wie is er op tegen? Ik niet. Ik koester mijn vrijheid tot in het oneindige. Maar is vrijheid, wat u betreft, ook oneindig. Of stelt u grenzen?

Natuurlijk stelt u grenzen. U zult mij vermoedelijk niet de vrijheid gunnen uw partner te vermoorden, tenzij u juist van uw partner af wilt. Een enkeling schijnt daar zelfs (veel) geld voor over te hebben. Gunt u in dat geval die enkeling de vrijheid om zich van de partner te laten ontdoen? Ik vermoed van niet.

Door Democranarch

De vraag is echter niet zozeer of vrijheid oneindig is, maar waar vrijheid eindigt. Mag ik zeggen dat iemand een vieze vuile fascist is? Of moet ik zeggen dat ik iemand een vieze vuile fascist vind? In het eerste geval doe ik een bewering die ik zou moeten kunnen bewijzen, dus echt slim is de constructie voor die uitspraak niet. In het tweede geval zeg ik wat ik vind. Mag ik mij in dat geval dan wat u betreft beroepen op de vrijheid van meningsuiting?

Dé dooddoener bij uitstek voor dit soort discussies is de uitspraak “Jouw vrijheid eindigt waar die van de ander begint.” Nietszeggende symboliek omdat in deze uitspraak het ongedefinieerde begrip vrijheid wordt gebruikt om het te definiëren. Waarmee het onverminderd ongedefinieerd blijft.

Toch suggereert die dooddoener wel dat er een moreel einde aan de vrijheid is en dat ‘de ander’ bepalend is voor de plek van dat einde. Voor mij bent u de ander en voor u ben ik dat dus wij zullen er samen uit moeten komen om te bepalen waar het einde van de vrijheid ligt.

Voor een groeiend aantal mensen lijkt de vrijheid van de ander te eindigen wanneer die er een afwijkende mening op nahoudt. Men mag dan de ander bijvoorbeeld van haatzaaierij beschuldigen en er vervolgens bezwaar tegen hebben om dan zelf van haatzaaierij beschuldigd te worden. Wie dat pad bewandelt begeeft zich op glad ijs. Maar we bevinden ons dan nog steeds op het terrein van de discussie, de rede, de redetwist, die veel beter een dialoog zou zijn.

Met de actuele problemen rond Lelystad Luchthaven komen we vanuit het ongrijpbare ineens op het uiterst grijp- en graaibare terrein van de financiën. En niet zo’n klein beetje ook. Het gaat om miljoenen, waarschijnlijk miljarden. Nederland mag van Europa niet de zogenoemde verkeersverdelingsregel toepassen, omdat daarmee de “markttoegang voor nieuwe gegadigden” volledig wordt afgesloten. Er zijn politici in Nederland die dan de schouders ophalen. Europa? Nou en? Waarmee zij de vrijheid van dienstenverkeer schenden. Het zou een misdaad zijn tegen de vrije markt. Maar is die markt wel zo vrij? Mag ik er verhandelen wat ik maar wil? Ook drugs, wapens, mannen, vrouwen….?

In 2006 werd in Nederland de vrije markt ingevoerd op terreinen als zorg, onderwijs, energie, openbaar vervoer en sociale woningbouw. Hoofdwet van die markt is “Een ieder wordt geacht de eigen broek op te houden.” Een uitdrukking overigens die aanpassing behoeft, omdat de vrijheid van de genderneutraliteit mogelijk in gevaar wordt gebracht. Er zou iets moeten staan als “Een ieder wordt geacht de eigen bedekking van het onderlichaam op te houden.” Of wordt hiermee de vrijheid van de naturist om die bedekking te laten vallen tekort gedaan?

Laat de illusie dat vrijheid bestaat dus maar varen. Vrijheid bestaat niet. Of misschien is er toch een uitzondering… de vrijheid van gedachten daar heb ik u niet bij nodig. Die kunt u niet inperken tenzij u mij vermoordt, maar dan moet ik die gedachten dus wel eerst naar buiten hebben gebracht. Mijn Kantlijnen zijn voor mij het middel om dat te doen.
Omdat Kerstmis voor de deur staat wil ik eindigen met twee spreuken. Misschien wilt u die spreuken wel onthouden.
Als het hart bitter is, helpt zelfs suiker in de mond niet.
(Oud jiddisch gezegde)
Wie voor cynisme kiest het hart bevriest.
(Van Kooten, de Bie en de Jonge tijdens een gala-avond voor Amnesty International jaren geleden)